Διάβασα ότι η Ισλανδία δεν έχει πια πρόβλημα ενέργειας, διότι εκμεταλλεύεται ένα ενεργό της ηφαίστειο. Νάνος Βαλαωρίτης

Η πετρελαιοκηλίδα στον Κόλπο του Μεξικού καταγράφεται ως η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή που αντιμετώπισαν ποτέ οι ΗΠΑ, η τοξική λάσπη της Ουγγαρίας πλησιάζει τον δεύτερο μεγαλύτερο ποταμό της Ευρώπης, τον Δούναβη, ο φονικός καύσωνας στη Ρωσία κόστισε την ζωή χιλιάδων ανθρώπων το καλοκαίρι, το διοξείδιο του άνθρακα λιώνει τους πάγους απειλώντας με πλημμύρες ολόκληρο τον πλανήτη, και η Ασία με ραγδαίους ρυθμούς επιδεινώνει την κατάσταση στο όνομα της βιομηχανικής της ανάπτυξης…
Είναι πιο φανερό από ποτέ ότι ο πλανήτης αργοπεθαίνει.
Η συνάντησή μου με έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους των Ελληνικών γραμμάτων, τον ποιητή και συγγραφέα Νάνο Βαλαωρίτη, ο οποίος κατά το παρελθόν υπήρξε επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας των Οικολόγων Πράσινων, δεν θα μπορούσε παρά να με γεμίσει δέος. Από κάθε άποψη.

-Πως βλέπετε το μέλλον του πλανήτη κύριε Βαλαωρίτη;

Μου είναι δύσκολο να απαντήσω. Μια μέρα είμαι αισιόδοξος και την άλλη απαισιόδοξος. Όσα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη είναι πολύ ανησυχητικά. 'Ολα αυτά σχηματίζουν μια ζοφερή εικόνα για το μέλλον. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη απειλή, που υπονομεύει τον πλανήτη. Σαν να πρόκειται να μας επιτεθούν εξωγήινοι, - μόνο που οι εξωγήινοι είμαστε εμείς. Όπως γνωρίζετε η υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας λιώνει τους πάγους εις βάρος της στεριάς, συνεπώς πρέπει να γίνει κάτι πολύ άμεσα.

-Πιστεύετε ότι αν δεν γίνει κάτι σύντομα το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρουμε είναι κάτι δεδομένο;

Αν μέσα στις επόμενες δεκαετίες δεν γίνει κάτι δραστικό για το λιώσιμο των πάγων θα συρρικνωθούμε πολύ άσχημα. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι τεράστιος ο αριθμός των ανθρώπων που θα μετακινηθούν γεωλογικά. Που θα πάει όλος αυτός ο κόσμος; Πώς θα επιζήσει; Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι πολλές από τις μεγαλουπόλεις θα βυθιστούν στο νερό. Η Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, ακόμα και το Παρίσι, από τα ποτάμια που θα ξεχειλίσουν.

-Η Αθήνα κινδυνεύει;

Όχι ιδιαίτερα διότι είμαστε περίπου 50 μέτρα πιο ψηλά από τη θάλασσα. Ο Πειραιάς όμως θα βυθιστεί. Το ίδιο και η Θεσσαλονίκη... Όσο για τα νησιά!

-Πώς μπορεί να αποτραπεί αυτό το δυσοίωνο μέλλον;

Πρέπει να γίνει κάτι πολύ μεθοδευμένο, να δοθεί μια ριζική λύση.
Κατά την γνώμη μου όλα αυτά τα δισεκατομμύρια που δίνουν οι Αμερικάνοι προκειμένου να κυνηγήσουν μια κατασκευασμένη κατά τη γνώμη μου τρομοκρατία, η οποία κάνει ελάχιστο κακό σε σχέση με τον κίνδυνο που εγκυμονείται για τον πλανήτη, αν τα διέθεταν για να μειωθούν οι ρύποι των βιομηχανιών θα μπορούσαμε να σωθούμε. Είναι απερίγραπτος, εντελώς παράλογος ο εγωισμός των ανθρώπων. Αλλά και η ανοησία αυτών που κυβερνούν, διότι αν προχωρούσαν σε μεταρρυθμίσεις, και ο πλανήτης θα είχε καλύτερο μέλλον, και οι κυβερνήσεις θα είχαν μεγάλα κέρδη.

-Αναφέρεστε σε ένα διαφορετικό μοντέλο παραγωγής ενέργειας;

Ακριβώς. Τα τελευταία χρόνια εδώ κι εκεί, υπάρχουν κάποια δείγματα, κάποιες ασήμαντες σε σχέση με το πρόβλημα προσπάθειες, προκειμένου να μειωθούν τα καύσιμα που καταναλώνουμε για τις μετακινήσεις μας. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Υπάρχουν πολύ πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να μειωθεί το είδος της ενέργειας που μας απειλεί.
Διάβασα ότι η Ισλανδία δεν έχει πια πρόβλημα ενέργειας, διότι εκμεταλλεύεται ένα ενεργό της ηφαίστειο. Η ενέργεια που συσσωρεύεται από αυτό είναι αρκετή, τόσο για την ηλεκτροφώτιση όσο και για την κίνηση όλης της βιομηχανικής τους παραγωγής. Έτσι από καιρό τώρα η Ισλανδία είναι ουδέτερη από διοξείδιο του άνθρακα. Εμείς στην Ελλάδα, ενώ έχουμε ένα ενεργό ηφαίστειο στην Νίσυρο που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει με ενέργεια ολόκληρη την Ελλάδα, πληρώνουμε εκατομμύρια ευρώ για τη ΔΕΗ και για ηλεκτρικό ρεύμα που εισάγουμε από το εξωτερικό. Εάν υπήρχε η θέληση να γίνει ένα τεχνικό έργο σε σύντομο διάστημα το έργο και κερδοφόρο θα ήταν και θα γλιτώναμε από τις επιπτώσεις.

-Ποια θεωρείτε ως μεγαλύτερη απειλή; Τον υπερπληθυσμό, την εξάντληση των ενεργειακών πόρων, την υπερθέρμανση;

Είναι κατά κάποιο τρόπο αλληλένδετα. Βρισκόμαστε σε έναν πολύ μεγάλο πόλεμο με τον ίδιο μας τον πλανήτη. Είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε πόσο σοβαρός είναι ο κίνδυνος και να μάθουμε να λειτουργούμε και ως μονάδες με οικολογική συνείδηση.

-Τι μπορούμε να κάνουμε ο καθένας ξεχωριστά;

Στην Καλιφόρνια, όπου έζησα κοντά στα 30 χρόνια, χωρίζαμε τους ντενεκέδες από τα γυαλικά και τα πλαστικά από την δεκαετία του 70. Οι χίπηδες ήσαν με τον τρόπο τους πρωτοπόροι σε θέματα οικολογίας, διότι υποστήριζαν την επιστροφή στη φύση. Δημιούργησαν όπως γνωρίζετε τα κοινόβια. Έβαζαν χρήματα από κοινού και αγόραζαν όλοι μαζί ένα σπίτι, σε κάποια έξοχή ή σε κάποιο απόμακρο, συχνά άγριο μέρος, όπου ζούσαν με σεβασμό προς την φύση. Αυτό φυσικά ήταν εφικτό διότι οι κοινότητές τους ήσαν μικρές. Στις μεγαλουπόλεις υπάρχουν άλλου είδους δυσκολίες.

-Διάβασα πριν έρθω να σας συναντήσω άρθρα σχετικά με την ιστορία των οικολογικών κινημάτων. Μου έκανε εντύπωση το γεγονός, ότι, τότε που λέτε, την δεκαετία του 70, δεν έλειψαν οι ακρότητες εκ μέρους των οικολόγων. Ορισμένες ομάδες πίστευαν ότι μόνο με την χρήση βίας και τρομοκρατίας μπορεί να λυθεί το πρόβλημα.

Αναφέρεστε στους ο Αμερικανούς Εκοτρομοκράτες, οι οποίοι δεν είχαν σχέση με τους χίπηδες που ήταν ειρηνόφιλοι. Οι Εκοτρομοκράτες λειτούργησαν μέσα από μικρές φανατικές ομάδες που ήρθαν αντιμέτωπες με τις εταιρίες ξυλείας κατά κύριο λόγο. Χρησιμοποιούσαν βίαιους τρόπους. Γινόντουσαν πραγματικές μάχες ανάμεσά σε αυτούς και σε εκείνους που υπονόμευαν την κοπή των δένδρων. Παρότι τα κρούσματα ήταν ελάχιστα, έδωσαν κακό όνομα στο κίνημα της οικολογίας. Και στην Ελλάδα υπήρξε ανάλογο θέμα, παλιότερα. Θυμάμαι κάποιον τοπικό φορέα της Λευκάδας ο όποιος υποστήριζε ότι οικολογικές ομάδες έφερναν από την Αίγυπτο επικίνδυνα φίδια που τα σκόρπισαν στο νησί... Βέβαια η Λευκάδα είχε και έχει εκατομμύρια φίδια. Γιατί να εισάγουν οι οικολόγοι περισσότερα; Μου έλεγε κάποιος ότι ένας υποτακτικός του Ωνάση, στον Σκορπιό, σκότωσε 10000 φίδια. Την ίδια εποχή μιλούσαν και για άγριους λύκους, που υποτίθεται ότι έφεραν οικολόγοι από το εξωτερικό και τους ξαμόλησαν στην Πίνδο. Καταλαβαίνετε; Φτάνουν μέχρι τρέλας σε τέτοιες συζητήσεις.

-Ο ρόλος της Ασίας ποιος είναι στην εκκόλαψη του "αυγού του φιδιού" που μας απειλεί;

Η Κίνα είναι η πιο επικίνδυνη βιομηχανική δύναμη αυτή τη στιγμή. Με δεύτερη την Ινδία. Στις συστάσεις που τους γίνονται από τις Δυτικές κυβερνήσεις προκειμένου να κάνουν κάτι με την υπερκατανάλωση διοξειδίου του άνθρακα - διότι με άνθρακα δουλεύει η οικονομία τους- αυτοί απαντούν: Εσείς; Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι τα λέτε αυτά; Εσείς που είχατε τα πρωτεία θα μας κάνετε μάθημα; Και δεν έχουν άδικο. Αφού επισήμως χρησιμοποιούν άνθρακα οι ΗΠΑ γιατί να συμμορφωθούν οι Κινέζοι και οι Ινδοί, που έχουν ένα λόγο παραπάνω αφού λόγω του τεράστιου πληθυσμού τους εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν. Πάντως αυτό που γίνεται στην Ασία έχει και μια άλλη διάσταση πέραν της οικολογικής καταστροφής. Μια διάσταση τραγική θα μπορούσε να πει κανείς. Διότι μέσα στα πλαίσια της ανάπτυξης κάποιοι πλουτίζουν, εκμεταλλευόμενοι τους αμέτρητους φτωχούς που προκειμένου να επιζήσουν έρχονται σε επαφή με ραδιενεργές και καρκινογόνες ουσίες. Βγάζουν τα έντερα τους αυτοί οι άνθρωποι.

Το κάνουν όμως, επειδή ο άνθρακας είναι άφθονος και φτηνός.

-Από την εμπειρία σας, θεωρείτε ότι οι καλλιτέχνες, είναι αρκετά ευαίσθητοι απέναντι στα προβλήματα του πλανήτη;

Οι εικαστικοί και οι ποιητές ξεκίνησαν πρώτοι να διαμαρτύρονται με τον τρόπο τους από πολύ παλιά. Διότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες μπορεί να μην έχουν οργανωμένη σκέψη έχουν όμως διαίσθηση.

http://www.mediasoup.gr

Αποκλειστική συνέντευξη του Νάνου Βαλαωρίτη στον Πέτρο Μπιρμπίλη.

Κάποιος κοιτάει μέσα μου και βλέπει ότι με βλέπει
κάποιος ακούει μέσα μου κι ακούει ότι μ' ακούει
με συναντάει το απόγευμα σε μια γωνιά του δρόμου
μαντεύοντας ποιος θα 'ναι κει κι όσα θα μου συμβούνε

...Κάποιος που είναι μέσα μου μου χτίζει ένα σπιτάκι
και το γκρεμίζει γρήγορα πριν να το κατοικήσω
κάποιος που είναι πάντοτε μπροστά και δε μ' αφήνει
κλείνοντας και φράζοντας το δρόμο να περάσω

Κάποιος κινείται μέσα μου και ξεκινάει σαν τρένο
γεμάτος ανυπόμονους κι ωραίους ταξιδιώτες
κάποιος μου λέει πως είν' αργά και δε θα αρθούν εγκαίρως
να μας γλιτώσουν οι καλοί απ' τις κακές διαθέσεις

Κάποιος μου λέει για στάσου ένα λεπτό περίμενε
στάσου να δω ποιος είσαι συ ποιος είν' αυτός πού πάμε
μα ήταν άλλος απ' αυτό που νόμιζα πως ήταν
και που' ναι πάντα μακριά από εκείνου που είναι

Κάποιος θυμάται μέσα μου έναν παλιό του φίλο
τότε που πέφταν κανονιές η μια πάνω στην άλλη
κάποιος μου λέει δεν είμαι γω που γράφω αυτήν την ώρα
μα ένα χέρι ελαστικό που σπρώχνει το δικό μου

Κάποιος μιλάει μέσα μου όταν μιλάω με κάποιον
και του εξηγεί πως γίνεται το κάθε τι στον κόσμο
πως γίνεται το ανώμαλο απ' το κανονικό
και ο καπνός απ' τη φωτιά πως βγαίνει γαλανόλευκος

Κι απ' τη βροχή το σύννεφο πως χαμηλώνει αθόρυβα
κι αδειάζοντας πως πέθαινε επάνω από τα σπίτια
κι από την πόρτα του μυαλού μια σκέψη πως μπαινόβγαινε
αλείβοντας τα λόγια της με της μιλιάς το μέλι

Ένας σκορπιός τρυπήθηκε απ' το κεντρί του μόνος
κάποιο ρολόι αδέσποτο μπερδεύοντας τις ώρες
χτυπούσε οκτώ στις έντεκα και δώδεκα στις μία
απάνω στο καμπαναριό ή μέσα στην καρδιά μου

Ανοίξτε αμέσως για να μπει αυτός ο κάποιος άλλος
να μπει απ' το παράθυρο όπως μια πεταλούδα
που με κοιτάει όταν κοιτώ μέσα στον εαυτό μου
μες το δικό μου πρόσωπο το πρόσωπο ενός άλλου