Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2008

"Το ψωμί είναι στο τραπέζι"



























Στη Λία μου από το γλυκοχαράζει..

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ

Η ιστορία του ψωμιού είναι τόσο μεγάλη, όσο και η παρουσία σχεδόν του ανθρώπου πάνω στη γη. Στην αρχαία Αίγυπτο με την ανατολή του πολιτισμού άρχισε να παρασκεύαζεται και το ψωμί. Από την αρχή της ζωής στον πλανήτη μας, οι άνθρωποι έτρωγαν ωμούς τους δημητριακούς καρπούς, αργότερα έμαθαν να τούς καβουρδίζουν.

Το πρώτο αλεύρι δεν είχε καμιά ομοιότητα με το σημερινό. Ήταν αλεύρι από καβουρδισμένους ή αποξηραμένους σπόρους που είχαν τριφτεί ή κοπανιστεί ανάμεσα σε δυο λείες πείρες. Αργότερα, έμαθαν να ανακατεύουν αυτό το πρωτόγονο αλεύρι με νερό και να παρασκευάζουν τούς πρώτους χυλούς που είναι οι πραγματικοί πρόγονοι του σημερινού ψωμιού. Στη συνέχεια έμαθαν να φτιάχνουν πιο πηχτούς χυλούς, τους οποίους έψηναν απευθείας στη φωτιά ή τούς άπλωναν μέσα σε πυρακτωμένους λίθους. Τα πρώτα σκεύη που χρησιμοποιήθηκαν ήταν πήλινα ταψιά.



Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στην αρχαία Αίγυπτο το ψωμί ζυμωνόταν με τα πόδια, κάτι που συνεχιζόταν ως τις αρχές του αιώνα μας σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και της Ευρώπης. Τα πρώτα οργανωμένα αρτοποιεία εμφανίστηκαν στη Ρώμη επί αυτοκράτορα Τραϊανού το 97 - 117 μ.Χ. Στην αρχαία Ελλάδα, το ψωμί παρασκευαζόταν και ψηνόταν στα σπίτια. Τα αρτοποιεία εμφανίστηκαν κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. Ανάμεσα στις πολλές ποιότητες ψωμιού που παρασκευάζονταν στην αρχαία Ελλάδα ήταν ο ζυμίτης, από αλεύρι, νερό και προζύμι, ο άζυμος, από αλεύρι και νερό, ο σιμιγδαλίτης, από λεπτότατο αλεύρι προερχόμενο από καλής ποιότητας σιτάρι κλπ.



Από αρχαία κείμενα προκύπτει ότι οι Έλληνες προσέφεραν άρτους στους θεούς, στους οποίους ονόμαζαν θειαγόνους άρτους. Στο ναό της Δήμητρας στην Ελευσίνα, κατά την εορτή των θεσμοφορίων, προσφερόταν στη θεά μεγάλος άρτος από τον οποίο η συγκεκριμένη γιορτή ονομαζόταν μεγαλάρτια.

Tα λόγια του Iησού και η ευλογία-κλάση του άρτου κατά τον Mυστικό Δείπνο απετέλεσαν τη βάση και τη σύσταση της μετέπειτα λειτουργικής πράξεως της Eκκλησίας. O όρος «κλάσμα» παραμένει πάντοτε ο κυρίαρχος περί του άρτου της Θείας Λειτουργίας· και η ωραία προσευχή που διασώθηκε σε ένα από τα αρχαιότερα κείμενα για τη Θεία Λειτουργία (τη Διδαχή των Δώδεκα aποστόλων, αρχές του 2ου αιώνα μ.X.) αποτελεί ένα από τα εναργέστερα κείμενα για τη χρήση του άργου (ψωμιού) στη Λειτουργία: «Σ' ευχαριστούμε Πατέρα μας για τη ζωή και τη γνώση που μας έδωσες με τον Yιό Σου τον Iησού. Σ' εσένα η δόξα στους αιώνες. Oπως αυτός ο τεμαχισμένος άρτος ήταν διασκορπισμένος πάνω στα όρη και συνάχθηκε και έγινε ένα, έτσι ας συναχθεί και η Eκκλησία σου από τα πέρατα της γης στη βασιλεία σου».

aντί-δωρα

Tο ψωμί χρησιμοποιείται στη χριστιανική λατρεία και σε άλλες περιπτώσεις:

Tο aντίδωρο: είναι το μικρό τεμάχιο από το πρόσφορο που αγιάστηκε κατά τη Θεία Λειτουργία. H λέξη σημαίνει ότι δίδεται στους πιστούς που δεν μετέλαβαν («αντί του Δώρου», όπου «Δώρο» είναι η Mετάληψη του Σώματος και aίματος του Xριστού).

H aρτοκλασία: είναι μια αγιαστική πράξη ευλογίας των βασικών προϊόντων της γης (του σίτου, του οίνου και του ελαίου) σε ανάμνηση του θαύματος του πολλαπλασιασμού των άρτων. Προσφέροντας τους «άρτους», οι πιστοί δέχονται την ευλογία της Eκκλησίας που εύχεται στον Θεό να έχουν πλούσια καρποφορία. Στην τελετή αυτή, με αφορμή την αναφορά της ευχής στον Θεό που «ευλογεί, αγιάζει και τρέφει τα σύμπαντα», η λειτουργική μας παράδοση θέλει να μας υπενθυμίσει ότι το ψωμί είναι η ευλογία του Θεού για τον άνθρωπο και το βασικό συστατικό της διατροφής του.






Στην προσευχή που έδωσε ο ίδιος ο Χριστός, υπάρχει αίτημα για τον άρτον τον επιούσιον. Στο Μυστικό Δείπνο ο Χριστός ευλόγησε τον άρτο και τον ομοίωσε με το Σώμα Του. Η ευλάβεια των ανθρώπων απέναντι στο καθημερινό ψωμί που ποτέ δεν πετούν δείχνει τη σημασία του στη διαβίωση αλλά και στη θρησκευτική ζωή.




Σχεδόν σε όλη την Ελλάδα τα παλιότερα χρόνια έσπερναν σιτάρια, κριθάρια και άλλα δημητριακά που χρησιμοποιούσαν ως ζωοτροφές. Το σιτάρι όμως κάλυπτε τις ανάγκες της κάθε οικογένειας. Το άλεθαν στους μύλους, που τώρα δεν υπάρχουν πια, και ύστερα ζύμωναν το ψωμί οι γυναίκες και το έψηναν στο φούρνο του σπιτιού τους για τις ανάγκες της οικογένειας. Σήμερα αντιμετωπίζουμε ως χώρα πρόβλημα με την καλλιέργεια του σιταριού μιας και οι βιομηχανίες εισάγουν σιτάρι από άλλες χώρες σε χαμηλότερη τιμή με αποτέλεσμα η απορρόφηση της Ελληνικής παραγωγής να μην είναι η αναμενόμενη. Στις μέρες μας δεν υπάρχουν πια πολλοί αλευρόμυλοι.





Οι νοικοκυρές που φτιάχνουν ψωμί στα σπίτια τους είναι είδος προς εξαφάνιση. Η εποχή των αρτοποιείων είναι γεγονός παρόλο που και αυτά σήμερα αντιμετωπίζουν πρόβλημα με την παρασκευή ψωμιού από κατεψυγμένη ζύμη που γίνεται μέσα σε σούπερ μάρκετ και που δεν αναγράφεται στα περισσότερα ότι το ψωμί που πωλούν στα ράφια τους δεν είναι ημέρας αλλά παρασκευάζεται από χώρες του εξωτερικού καταψύχεται και έρχεται στην Ελλάδα για να διατεθεί στον καταναλωτή ως φρέσκο.





Μίκης Θεοδωράκης "Το ψωμί είναι στο τραπέζι"


Άρτος, μία ολόκληρη ιστορία!

Το ψωμί είναι η βάση της διατροφής μας από τα αρχαία χρόνια και η ιστορία του είναι μεγάλη. Ο «
Σποδίτης» άρτος ήταν το ψωμί των αρχαίων χρόνων. Αργότερα, έμεινε γνωστός ως «σταχτοκυλισμένος» ή «σταχτοκουλούρα» διότι ψηνόταν μέσα στη χόβολη με την ανθρακιά. Ο «Πλακίτης» άρτος ενεμφανίσθη αργότερα και όπως προδίδει η ονομασία του, ψηνόταν επάνω σε θερμασμένες πλάκες. Κατά τους Βυζαντινούς και νεωτέρους χρόνους επεκράτησε η ονομασία «Κεραμόπιττες». Ο «Κλιβανίτης» άρτος των μέσων και νεότερων χρόνων, ψήνονταν κι αυτός επάνω σε θερμασμένες πλάκες, μόνο που σκεπάζονταν με τη «γάστρα», ένα σιδηρό, ημισφαιρικό καπάκι. Τέλος, το πιο πρόσφατο είδος είναι ο «φουρνάκειος» άρτος που ψήνεται ακόμη και σήμερα, στους χτιστούς φούρνους. Όλη αυτή την τέχνη, ζυμωμένη με το μεράκι των αρτοτεχνιτών, απολαμβάνει ο καθένας σε καθημερινή βάση.



* Ο Δημόκριτος πέθανε σε βαθιά γεράματα. Στα πρόθυρα του θανάτου κι ενώ δεν είχε ελπίδα να ζήσει ούτε μια μέρα ακόμη, η αδελφή του λυπόταν γιατί ο θάνατος του αδελφού της θα την εμπόδιζε να πάρει μέρος αμέσως στη γιορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμή της Δήμητρας. Τότε ο Δημόκριτος ζήτησε να του φέρει ζεστά ψωμιά και τ' ακούμπησε στα ρουθούνια του, για ν' αναπνέει το ζεστό αέρα. Έτσι κρατήθηκε στη ζωή, μέχρι να τελειώσει το τριήμερο της γιορτής. Γι' αυτό είπαν ότι ο σοφός Δημόκριτος φιλοξένησε το θάνατο στο σπίτι του τρεις μέρες και του πρόσφερε ζεστό ψωμί (Διογένης Λαέρτιος, 9, 7, 43).

* Στην αρχαία Αθήνα, και ειδικά στα συμπόσια, προσφέρονταν άφθονες ποσότητες κρέατος και οι καλεσμένοι έτρωγαν με τα χέρια και χρησιμοποιούσαν αντί για πετσέτα, κομμάτια ψωμί, τα οποία πετούσαν έπειτα στα σκυλιά τους, που τους ακολουθούσαν παντού.

* Εκτός όμως αυτού, στην καθημερινή ζωή των περισσοτέρων Ελλήνων που ήταν λιτοδίαιτοι, η συνηθισμένη τροφή ήταν χορταρικά, ψωμί, τυρί κι ελιές.

* Οι αρχαίοι Έλληνες μακεδόνες. Αφού κοβόταν το ψωμί, δοκίμαζε και τις δύο μερίδες ο μέλλων σύζυγος. Έτσι έγινε και στον γάμο του Μ. Αλεξάνδρου με τη Ρωξάνη.

* Αλλά και στις τελετές του γάμου στην αρχαία Ρώμη, οι δύο οικογένειες που ενώνονταν έτρωγαν ψωμί μαζί.

* Στις τελετές μυήσεως στη μιθραϊκή πίστη, ο μυούμενος γονατίζει με τα δύο πόδια και φέρνει τα χέρια σταυρωτά στον λαιμό, ενώ ο μυσταγωγός πίσω του, πατά με το ένα πόδι την κνήμη του μυούμενου και κρατά ένα μπαστούνι ή σπαθί, στο όποιο είναι περασμένο ένα κομμάτι ψωμί. Αυτό γινόταν επειδή το ψωμί ήταν ιερό, καθώς γινόταν από καρπούς της γης, γονιμοποιημένης από το σπέρμα του ιερού ταύρου.

* Στην μυκηναϊκή εποχή, κάθε σπίτι έφτιαχνε μόνο του το ψωμί που κατανάλωνε και για το λόγο αυτό είχε το χειροκίνητο μύλο του, που μετέτρεπε το στάρι σε αλεύρι.

* Η Κύπρος ήταν μία από τις σιταποθήκες του ελληνικού κόσμου. Κατά τα λεγόμενα του Πλίνιου, το στάρι της Κύπρου έδινε ένα περίφημο καστανόξανθο ψωμί.

* Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να βάζουν θαλασσινό αλάτι στο ψωμί για νοστιμιά.

* Στα μεγάλα Διονύσια όσοι έπαιρναν μέρος, πήγαιναν με καλάθια που περιείχαν κρασί, νερό και ψωμί, που χρειαζόταν για την θυσία.

* Το άσπρο ψωμί, σύμφωνα με τους ονειροκρίτες της αρχαίας Αιγύπτου, ήταν καλό σημάδι.

* Διδακτικά κείμενα στην αρχαία Αίγυπτο αναφέρουν: Ανταπόδωσε στη μητέρα σου όλα όσα έκανε για σένα. Δώσε της άφθονο ψωμί και σήκωνε την στα χέρια, όπως σε σήκωσε και αυτή.

* Στο γερμανικό Μουσείο Ψωμιού που λειτουργεί στην πόλη Ουλμ, τα ωραιότερα εκθέματα είναι τέσσερα ελληνικά ειδώλια του 5ου αιώνα π.Χ., προερχόμενα από τη Βοιωτία, με γυναικείες μορφές. Στα ειδώλια εικονίζεται το άλεσμα του σταριού σε γουδί, το πλάσιμο της ζύμης, το ψήσιμο του ψωμιού και οι άρτοι έτοιμοι προς πώληση και βρώση.




Άρτος : είδος τροφής που παρασκευάζεται από άλευρα, κυρίως σιταριού, τα οποία μαζοποιούνται, ζυμώνονται και ψήνονται .

Ανακατεύοντας δύο από τα στοιχειώδη γήινα υλικά, αλεύρι και νερό, παράγεται η βασική τροφή του ανθρώπου, ο άρτος. Το ψωμί ως πρώτη τροφή αποτέλεσε κοινή συνήθεια των ανθρώπων μέσα στους αιώνες όπου και να τους συναντούσες. Ανάλογα με τα προϊόντα του κάθε τόπου, την ιστορία, τις κοινωνικές και τις θρησκευτικές τους θέσεις, αλλά και τις ανάγκες τους εξελίχθηκε και η ιστορία του ψωμιού. Το ψωμί θεωρείται προϊόν που χορταίνει, που θρέφει και που «συντροφεύει» όλα τα γεύματα της ημέρας.

Διάφορα εργαλεία καλλιέργειας αλλά και επεξεργασίας των δημητριακών καρπών, μας οδηγούν στην Μεσοποταμία όπου φαίνεται να ξεκινάνε όλα. Στην αρχή, οι δημητριακοί καρποί καταναλώνονταν ωμοί. Αργότερα καβουρδίζονται και σιγά - σιγά παρασκευάζεται το πρώτο αλεύρι, προϊόν αλεσμένων ή κοπανισμένων σπόρων ανάμεσα σε δύο λείες πέτρες. Ανακατεύοντας το πρωτόγονο αυτό αλεύρι με νερό, φτιάχνεται ο πρώτος χυλός, ο πραγματικός πρόγονος του σημερινού ψωμιού.

Σταδιακά βελτιώνεται από τη μία η ποιότητα του χυλού, φτάνοντας τη μορφή μιας πηχτής ζύμης και από την άλλη η παρασκευή του, αφού πλέον ψήνετε απευθείας στη φωτιά ή πάνω σε καυτές πέτρες. Άγνωστο το ποιος και το πώς, ανακάλυψε τη φυσική αλκοολική ζύμωση από την επαφή του αλευριού και του νερού (προζύμι). Φημολογείται ότι ήταν τυχαίο, όμως στάθηκε σημείο αναφοράς για την πορεία της ποιότητας και των ποικιλιών του άρτου στην πάροδο των χρόνων.




"Περί άρτου"

Το ψωμί είναι συνυφασμένο με την κοινωνία των ανθρώπων και την ευρηματικότητα τους…
Έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας, στην ανάπτυξή της και την ιστορία.
Επηρέασε και επηρεάστηκε από τις κοινωνικές τάξεις και τους πολιτισμούς…

Ακολουθήστε μας στη σύντομη περιήγηση σε τόπους και χρόνους περασμένους….
Ο τρόπος παρασκευής του απλός και τα μυστικά του πανάρχαια και σύγχρονα, μπορεί να τα μάθει όποιος ενδιαφέρεται και θέλει …







Ο ΘΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΩΝΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΙΤΑΡΙΟΥ

Ο θερισμός και το αλώνισμα του σιταριού. Ο θερισμός του σιταριού γινόταν με χειρωνακτικό τρόπο τον Ιούνιο μήνα, που τον έλεγαν και «θεριστή». Κύριο εργαλείο για τον θερισμό ήταν το δρεπάνι. Κατά τον θερισμό συγκεντρώνονταν τα στάχυα κατ’ αρχάς σε μικρά δέματα, τα λεγόμενα «χερόβολα», κατόπιν από πολλά τέτοια χερόβολα γίνονταν τα μεγαλύτερα δέματα τα λεγόμενα «δεμάτια» και με τα ζώα μεταφέρονταν στις άκρες των αλωνιών και τοποθετούντο σε μεγάλους σωρούς, τις γνωστές «θημωνιές». Κατά τον θερισμό του σιταριού οι κάτοικοι του χωριού βιάζοντο να τελειώσει γρήγορα, γιατί, όπως και στην συγκομιδή του καλαμποκιού, εφοβούντο την αλλαγή του καιρού η αν έμεινε αθέριστο το χωράφι υπήρχε φόβος να πάθει ζημιά ο καρπός. Εδώ ίσχυε η παροιμία «θέρος, τρύγος, πόλεμος».


Σταύρος Ξαρχάκος-Άπονη Ζωή


Το θέρισμα δεν διαρκούσε πολύ, γιατί γινόταν με βιασύνη, αλλά ούτε και πολλά σπαρτά με σιτάρι υπήρχαν. Διαρκούσε περί τις 4-5 ημέρες. Η παραγωγή, όπως και αλλού αναφέρεται, ήταν μικρή.

Στο τέλος του θερισμού και μετά το κουβάλημα στ’ αλώνια των «δεματιών» ακολουθούσε το αλώνισμα, που γινόταν τον Ιούλιο μήνα (Αλωνάρη) στ’ αλώνια του χωριού, που ήσαν στα άκρη του χωριού.

Το κάθε αλώνι ήταν ένας χώρος κυκλικός, επίπεδος και πλακόστρωτος, στο κέντρο του δε υπήρχε ένας στύλος ύψους 1,5 μ. περίπου όπου τον λέγανε «στήγερο». Τα στάχυα των δεμάτων απλώνονταν σ’ όλο σχεδόν το πλάτος του αλωνιού και κατόπιν από τον στύλο, που υπήρχε στο κέντρο, έδεναν 2 άλογα η μουλάρια με σχοινί, το ένα δίπλα στο άλλο κατά τέτοιο τρόπο με «λαιμαργιές», όπως τις έλεγαν, ώστε εύκολα να γυρίζουν γύρω στον στύλο μαζί, να μην μπορούν να φύγουν, αλλά και να μη σφίγγεται στο λαιμό τους. Τα συνταιριασμένα αυτά ζώα γύριζαν από το στύλο και τα δύο γιατί το άκρον του σχοινιού, που τα συγκρατούσε, ήταν δεμένο σε μια ξύλινη κουλούρα, περασμένη στο στύλο, που εύκολα γύριζε μαζί με τα περιστρεφόμενα ζώα, τα οποία πατούσαν τα στάχυα, πίσω τους δε ήταν ο λεγόμενος «Αλωνάρης», που κάπου- κάπου τα μαστίγωνε, σιγά βέβαια, φώναζε δε συγχρόνως, για να φοβούνται κι αυτά γύριζαν τρέχοντας. Έπαιρναν σαν αμοιβή το λεγόμενο «αλωνιστικό» σε είδος συνήθως (σιτάρι), εάν δεν γινότανε το αλώνισμα με (δανικά).

Όταν τελείωνε κατά το απόγευμα το αλώνισμα, έφευγε ο Αλωνάρης, το αφεντικό με την οικογένειά του μάζευε το περιεχόμενο του αλωνιού, το «λιώμα»,, όπως το λέγανε, κοντά στο στύλο σε σωρό και με άλλα εργαλεία, τα δικριάνια και τα φτυάρια άρχιζε το λίχνισμα, αν φυσούσε βέβαια. Ο αέρας ξεχώριζε τα άχυρα από τον καρπό, το σιτάρι. Μετά άρχιζε με το κόσκινο που είχε μεγάλες τρύπες, το κοσκίνισμα για τον καθαρισμό των σιταριών. Με το κοσκίνισμα ξεχώριζαν καθαρότατο πλέον τον καρπό από τυχόν ξένα μικροαντικείμενα. Στο τέλος το καθαρό πλέον σιτάρι το αποθήκευαν, στα κασόνια και ήταν πλέον έτοιμο για το μύλο. Τα υπολείμματα του αλωνιού μετά τον καθαρισμό του καρπού, τα άχυρα δηλαδή, τα κουβαλούσαν στους αχυρώνες, γιατί χρησίμευαν για τροφή των ζώων τον χειμώνα.


Τα δρεπάνια πλέον και τ’ αλώνια αποτελούν τα μεν πρώτα μνημειακά αντικείμενα, τα δε δεύτερα παραδοσιακούς τόπους. Τ’ αλώνια παραμένουν έρημα, βουβά και χωρίς ξεφωνητά. Είναι χωρίς στύλο και ερειπωμένα, γιατί η πλακόστρωσή τους άρχισε με την πάροδο του χρόνου και την αχρησία να αποσαθρώνεται, σε λίγα ακόμα χρόνια ακόμη μόνο ίχνη τους ίσως να υπάρχουν. Πως αλλάζουν οι καιροί!!! (ω καιροί! Ω ήθη!)

Τη ζωή των αλωνιών θα χαίρεσαι!
Καταγής απόσκια καθισμένη.
Μ' ένα αραχνωτό γαλαζομάντηλο
για την αντηλιά μανταλωμένη.

Θα θωρείς τα γοργογύριστα άλογα
και τ' αργά βαριοσκυμμένα βόδια
ν' αναδεύουν σαν κουπιά τη θάλασσα
τα χυμένα στάχυα με τα πόδια.

Κι αλαφρά στις θημωνιές πισώγερτο
το κεφάλι σου ακουμπώντας - ίδια
Παναγιά Βυζαντινή θα δείχνεσαι
πλουμιστή μες σε χρυσά ψηφίδια.
Γ Δροσίνης


Kaisarianh






Διατροφική αξία του ψωμιού

Συχνά τα τελευταία χρόνια μιλάμε και διαβάζουμε για την «μεσογειακή διατροφή» και την αξία της. Πρόκειται για ένα τρόπο ζωής που χαρίζει ευεξία, ζωντάνια, καλή υγεία και μακροζωία. Λαχανικά, φρούτα, όσπρια και δημητριακά είναι αυτά που την εδραιώνουν ως την πλέον υγιεινή διατροφή, μετά από χρόνιες επιστημονικές μελέτες.

Σημαιοφόρος της παρέλασης: το ψωμί, η βασική και παραδοσιακή τροφή του ανθρώπου. Το πρώτο και μόνο αγαθό διατροφής, παρόν στο καθημερινό τραπέζι και συνοδευτικό όλων των τροφών.

Η αυξημένη θρεπτική αξία όλων των ειδών του φρέσκου ψωμιού, οφείλεται στο γεγονός ότι παρέχει στον οργανισμό μας σημαντική ενέργεια με τη μορφή των υδατανθράκων και της πρωτεΐνης.

Οι αλλαγές στη διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά και η εξέλιξη της βιομηχανίας των τροφίμων, είχε ως αποτέλεσμα την προσφορά πλήθους προϊόντων με διαφοροποιημένο το κόστος αλλά και την ποιότητα των τροφών.

Στον κόσμο του ψωμιού τη διαφορά την κάνει το αλεύρι που θα χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή του ψωμιού και συγκεκριμένα ο τρόπος με τον οποίο είναι επεξεργασμένο, ώστε να πετύχουμε τη μέγιστη διατήρηση των θρεπτικών ουσιών του.

Το λευκό ψωμί παράγεται από αλεύρι αποφλοιωμένου καρπού πολλαπλής άλεσης με αποτέλεσμα να «καίγεται» μεγάλο μέρος των θρεπτικών ουσιών. Αντίθετα, τα ολικής άλεσης άλευρα από τα οποία παράγεται το μαύρο ψωμί, δέχεται την μικρότερη δυνατή άλεση. Για τη παραγωγή του χρησιμοποιείται αναποφλοίωτος καρπός, με αποτέλεσμα να είναι μεν σκούρο το χρώμα, αλλά πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες, σίδηρο, ψευδάργυρο και ασβέστιο.
Θερμιδικά τα δύο είδη είναι ισοδύναμα και ίσως το «μαύρο» ψωμί να περιέχει περισσότερες θερμίδες. Η διαφορά τους βρίσκεται αποκλειστικά στα θρεπτικά συστατικά.




Οι θρεπτικές ουσίες που μας δίνει το ψωμί και που τόσος λόγος γίνεται για αυτές είναι:

Η κυτταρίνη (υδατάνθρακας): απαραίτητη για την καλή πέψη και καλή λειτουργία του εντέρου.

Το άμυλο (υδατάνθρακας): προσδίδει ενέργεια στον οργανισμό και αποτελεί τη μοναδική τροφή του εγκεφάλου.

Η γλουτένη (πρωτεΐνη): βοηθά στην ανάπτυξη και συντήρηση του μυϊκού συστήματος.

Η βιταμίνη Ε: ωφέλιμη για την αντιοξειδωτική δράση της.

Η βιταμίνες Β1 και Β2: υπεύθυνες για την καλή κατάσταση του νευρικού και πεπτικού συστήματος, του δέρματος και των ματιών. Βοηθούν επίσης στην απελευθέρωση της ενέργειας από τις τροφές.

Το μαγνήσιο (μέταλλο): με αντικαταθλιπτική δράση.

Οι φυτικές ίνες: προστατεύουν από καρδιαγγειακές παθήσεις, αποβάλουν τη χοληστερίνη και μειώνουν την κακή (LDL) χοληστερίνη. Συντελούν στον κορεσμό του στόμαχου, την καλή πέψη και την καλή λειτουργία του εντέρου.

Φανερό είναι ότι, άσχετα από την ηλικία και τον τρόπο ζωής του καθενός, το ψωμί είναι η υγιεινή επιλογή για μια ισορροπημένη διατροφή. Καταναλώνοντας λοιπόν καθημερινά λογικές ποσότητες και ποικιλία ψωμιού, σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες τροφές, μπορούμε να έχουμε τον οργανισμού μας «γεμάτο» με όλα τα θρεπτικά συστατικά που μας είναι απαραίτητα, ώστε να αντεπεξέλθουμε στις αυξημένες απαιτήσεις της καθημερινότητας μας.






Ψωμί από τα... χεράκια σας...

Η ενασχόληση με την Παρασκευή ψωμιού στο σπίτι είναι μια διαδικασία που θα σας αρέσει και θα σας χαλαρώσει. Πάνω απ’ όλα είναι διαδικασία παραγωγική και πολιτισμική.

Η διαδικασία παρασκευής χωρίζεται στα εξής στάδια :

* Την ετοιμασία του ζυμαριού
* Το ανέβασμα - φούσκωμα
* Το ψήσιμο.

Για το ζύμωμα θα χρειαστείτε τα εξής υλικά:
Νερό, Αλάτι, Μαγιά, Aλεύρι.


Επίσης μπορείτε να αναμίξετε και: γάλα, λάδι, ζάχαρη ή μέλι, διάφορους σπόρους (σουσάμι, λιναρόσπορους, ηλιόσπορους, κολοκυθόσπορους), αμύγδαλα, καρύδια ή μπαχαρικά όπως γλυκάνισο, κόλιαντρο, πιπέρι, μαχλέπι, σκόνη μαστίχας, βανίλια.

Τα ψωμάκια σας τα προσφέρει η Λία μας..











stelios kazantzidis - to psomi tis ksenitias


ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία για την ιστορία του ψωμιού λέγεται μέχρι σήμερα στην Κάτω Ιταλία, στην περιοχή της Καλαβρίας.

«Κάποτε οι γυναίκες έφτιαχναν ψωμί καθημερινά αλλά το ψωμί αυτό δεν ήταν ωραία φουσκωμένο, όπως είναι σήμερα. Μόνο μια γυναίκα η Σίβυλλα έφτιαχνε το καλύτερο ψωμί αλλά φυσικά δεν έλεγε σε κανέναν το μυστικό της. Κάποτε η Παναγία, επειδή λυπήθηκε τις άλλες γυναίκες, επισκέφτηκε τη Σίβυλλα στο σπίτι της την ώρα που εκείνη ζύμωνε το ψωμί της ημέρας. Προσεκτικά, κατά τη διάρκεια της κουβέντας τους, πήρε ένα μικρό κομμάτι από το ζυμάρι και το έκρυψε ανάμεσα στις πτυχές των ρούχων της. Γρήγορα το πήγε στις άλλες γυναίκες, οι οποίες το χρησιμοποίησαν ως μαγιά και από τότε όλες οι γυναίκες έφτιαχναν ωραία φουσκωμένο ψωμί.

Το ψωμί από τότε θεωρείται δώρο της Παναγίας και κανένας δεν αρνείται προζύμι σε κανέναν, ακόμα και σε κάποιον που δεν θεωρείται φίλος. Οι γυναίκες έχουν πάντοτε στο σπίτι τους φυλαγμένο λίγο ζυμάρι από το ψωμί της ημέρας για την περίπτωση που κάποιος χτυπήσει την πόρτα τους για να ζητήσει».

Μέχρι και σήμερα στην περιοχή της Καλαβρίας το ψωμί θεωρείται δώρο Θεού και κανένας δεν το αρνείται σε οποίον το ζητήσει και όσες γυναίκες ζυμώνουν κρατούν πάντοτε ένα κομμάτι από τη ζύμη σε ανάμνηση της δωρεάς αυτής.

me aeroplana kai vaporia



30 σχόλια:

mareld είπε...

Τζιβαέρια μου!

Το ψωμί είναι στο τραπέζι..
πόσο θα ήθελα να ρθείτε
στο σπίτι μου, να φάμε
φρέσκο ζεστό ψωμί..

Η ανάρτηση είναι αφιερωμένη στη Λία μου, που εκτός του ότι, την έχω στη καρδιά μου, φτιάχνει και υπέροχο ψωμί!


Το ψωμί είναι στο τραπέζι
το νερό είναι στο σταμνί
το σταμνί στο σκαλοπάτι
δώσε του ληστή να πιει

Το ψωμί είναι στο τραπέζι
το νερό είναι στο σταμνί
το σταμνί στο σκαλοπάτι
δώσε του Χριστού να πιει

Δώσε μάνα του διαβάτη
του Χριστού και του ληστή
δώσε μάνα να χορτάσει
δωσ' του αγάπη μου να πιει

Στίχοι: Καμπανέλλης Ιάκωβος
Μουσική: Θεοδωράκης Μίκης
Πρώτη εκτέλεση: Δημήτρης Πουλικάκος & Χορωδία

Γλυκά χιονισμένα φιλιά σε όλους σας!

mareld είπε...

Το ψωμί της ξενιτιάς

Το ψωμί της ξενιτιάς είναι πικρό
το νερό της θολό και το στρώμα σκληρό
τα λεφτά που αποκτάς τα βλαστημάς
υποφέρεις πονάς την πατρίδα ζητάς

Κλέφτρα ξενιτιά τα παλικάρια κλέβεις
μάγισσα κακιά με τα λεφτά μαγεύεις
πάντα μ' απονιά χωρίζεις μάνες και παιδιά

Κάνε Παναγιά η ξενιτιά να πάψει
κι άλλη μάνα πια για χωρισμό μην κλάψει
κι όλα τα παιδιά στο σπίτι τους να 'ρθουν ξανά

Το ψωμί της ξενιτιάς είναι ξερό
και με δάκρυ πικρό το 'χω βρέξει κι εγώ
πιο καλά στο φτωχικό ψωμί κι ελιά
παρά χίλια καλά στην πικρή ξενιτιά

Κλέφτρα ξενιτιά τα παλικάρια κλέβεις
μάγισσα κακιά με τα λεφτά μαγεύεις
πάντα μ' απονιά χωρίζεις μάνες και παιδιά

Κάνε Παναγιά η ξενιτιά να πάψει
κι άλλη μάνα πια για χωρισμό μην κλάψει
κι όλα τα παιδιά στο σπίτι τους να 'ρθουν ξανά

Στίχοι: Νίκος Πετρίδης
Μουσική: Γιάννης Βασιλόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Στέλιος Καζαντζίδης

mareld είπε...

Σαββατόβραδο στην Καισαριανή
Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει
σαν αμάξι γέρικο στην ανηφοριά
κάθε απομεσήμερο στο παλιό μας στέκι
πίσω απ' το μαγέρικο του Ντελη-βοριά

Κι όλα μοιάζαν ουρανός και ψωμί σπιτίσιο
κι όλα μοιάζαν ουρανός και γλυκό γλυκό ψωμί

Γνώριζες τα βήματα ξέκρινα τους ήχους
και φωτιές ανάβαμε με σβηστή φωνή
τις βραδιές συνθήματα γράφαμε στους τοίχους
πέφταμε φωνάζοντας κάτω οι Γερμανοί

Κι όλα μοιάζαν ουρανός και ψωμί σπιτίσιο
κι όλα μοιάζαν ουρανός και πικρό πικρό ψωμί

Τάχα τι να ζήλεψαν στα χλωμά σου μάτια
που γιομαν τ' απόβραδο γλύκα πρωινή
ήρθαν και βασίλεψαν τα βαθιά σου μάτια
κάποιο Σαββατόβραδο στην Καισαριανή

Κι όλα γίναν κεραυνός πελαγίσια αρμύρα
κι όλα γίναν κεραυνός και πικρό πικρό ψωμί

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

mareld είπε...

Άπονη ζωή

Άπονη ζωή
μας πέταξες στου δρόμου την άκρη
μας αδίκησες
ούτε μια στιγμή
δεν ήρθες να μας διώξεις το δάκρυ
μας κυνήγησες
το κρίμα μας βαρύ
μας γέννησες φτωχούς
με την καρδιά πικρή
γεμάτη στεναγμούς

Άπονη ζωή
δεν θέλαμε παλάτια κι αστέρια
να μας χάριζες
μια μπουκιά ψωμί
για μας τα ορφανά περιστέρια
ας χαλάλιζες
μας έδειρε ο βοριάς
μας ήπιε η βροχή
το αίμα της καρδιάς
γιατί είμαστε φτωχοί

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης

mareld είπε...

Ζεϊμπέκικο

401
Αγωνία για ηλεκτροσόκ. Νεκροζώντανοι στο Κύτταρο. Σκηνές ροκ.
Φωτογραφία με την Μπέλλου.

Μ' αεροπλάνα και βαπόρια
και με τους φίλους τους παλιούς
τριγυρνάμε στα σκοτάδια
κι όμως εσύ δε μας ακούς

Δε μας ακούς που τραγουδάμε
με φωνές ηλεκτρικές
μες στις υπόγειες στοές
ώσπου οι τροχιές μας συναντάνε
τις βασικές σου τις αρχές

Ο πατέρας μου ο Μπάτης (Απρόσιτη μητέρα μορφή από χώμα και ουρανό
ήρθε απ' τη Σμύρνη το '22 ( θα χαθώ απ'τα μάτια σου τα δυο)
κι έζησε πενήντα χρόνια (μες στον κόσμο)
σ' ένα κατώι μυστικό (σαν πρόσφυγας σ'ένα κατώι μυστικό)

Σ' αυτόν τον τόπο όσοι αγαπούνε (αν αγαπούνε)
τρώνε βρώμικο ψωμί (τρώνε βρώμικο ψωμί)
(του λόγου σου οι πιστοί)
κι οι πόθοι τούς ακολουθούνε (κι οι πόθοι τούς ακολουθούνε υπόγεια διαδρομή)
υπόγεια διαδρομή

Χθες το βράδυ είδα ένα φίλο
σαν ξωτικό να τριγυρνά
πάνω στη μοτοσικλέτα
και πίσω τρέχανε σκυλιά

Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα
βάλε στα ρούχα σου φωτιά (σαν τον Μάρκο)
βάλε στα όργανα φωτιά ( βάλε στα όργανα φωτιά)
να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα (να κλείσει η λαβωματιά να τιναχτεί σαν μαυρο πνευμα)
η τρομερή μας η λαλιά (η τρομερη μας η λαλιά)

Στίχοι: Σαββόπουλος Διονύσης
Μουσική: Σαββόπουλος Διονύσης
Πρώτη εκτέλεση: Σωτηρία Μπέλλου & Διονύσης Σαββόπουλος ( Ντουέτο )

ΙΠΠΟΛΥΤΗ είπε...

"δώσε μάνα να χορτάσει
δώσ'του αγάπη μου να πιει"

Μα είμαστε στο σπίτι σου καρδιά μου.Κοίτα να δεις...σου λείπουν φέτες απ'το τραπέζι...

Και κάποτε θα μοιάζουν αληθινά όλα ουρανός και ψωμί σπιτίσιο...

Το αξίζει η Λία μας.Την αγαπάμε και την σκεφτομαστε.

Φιλιά σε όλους και αγκαλιές για τις δυο σας...

Άστρια είπε...

Ξεχωριστή μου mareld,

΄Οπως πάντα εξαιρετική ανάρτηση!
Μοσχομύρισε γλυκό ψωμί!!
Ωραία η ιστορία από την Καλαβρία.
......

Αγάπη(Απόσπασμα από το βιβλίο του Χαλίλ Γκιμπράν "Ο Προφήτης")

"Τότε η Αλμήτρα είπε: Μίλησε μας για την Αγάπη.

Κι εκείνος, ύψωσε το κεφάλι του κι αντίκρισε το λαό κι απλώθηκε βαθιά ησυχία.

Και με φωνή μεγάλη είπε: Όταν η αγάπη σε καλεί,
ακολούθησέ την, Μ'όλο που τα μονοπάτια της είναι τραχιά κι απότομα. Κι όταν τα φτερά της σε αγκαλιάσουν, παραδόσου, μ'όλο που το σπαθί που είναι κρυμμένο ανάμεσα στις φτερούγες της μπορεί να σε πληγώσει.

Κι όταν σου μιλήσει, πίστεψε την, μ' όλο που η φωνή της μπορεί να διασκορπίσει τα όνειρά σου σαν το βοριά που ερημώνει τον κήπο.

Γιατί όπως η αγάπη σε στεφανώνει, έτσι και θα σε σταυρώσει. Κι όπως είναι για το μεγάλωμα σου, είναι και για το κλάδεμά σου.

Κι όπως ανεβαίνει ως την κορφή σου και χαϊδεύει τα πιο τρυφερά κλαδιά σου που τρεμοσαλεύουν στον ήλιο,

Έτσι κατεβαίνει κι ως τις ρίζες σου και ταράζει την προσκόλληση τους στο χώμα.

Σα δεμάτια σταριού σε μαζεύει κοντά της.

Σε αλωνίζει για να σε ξεσταχυάσει.

Σε κοσκινίζει για να σε λευτερώσει από τα φλούδια σου.

Σε αλέθει για να σε λευκάνει.

Σε ζυμώνει ώσπου να γίνεις απαλός.

Και μετά σε παραδίνει στην ιερή φωτιά της για να γίνεις ιερό ψωμί για του Θεού το άγιο δείπνο.

Όλα αυτά θα σου κάνει η αγάπη για να μπορέσεις να γνωρίσεις τα μυστικά της καρδιάς σου και με τη γνώση αυτή να γίνεις κομμάτι της καρδιάς της ζωής.
............................... "

Γλυκειά καληνύχτα :))

Διονύσης Μάνεσης είπε...

Γεια σου, θερμή κοπέλα των βορείων κλιμάτων,
Δεν μπορώ να μην μπω στον πειρασμό να σου στείλω και μία φρατζολίτσα ψωμί φιυρνισμένη από το Μίλτο Σαχτούρη.
Τώρα,βέβαια, αν τελικά το ψωμί" χάνει"από τον ουρανό, αυτό σημαίνει πως το μόνο που είναι πάνω απ' αυτό είναι ο ουρανός.

Το ψωμί

Ένα τεράστιο καρβέλι, µια πελώρια φραντζόλα ζεστό
ψωµί, είχε πέσει στο δρόµο από τον ουρανό·
ένα παιδί µε πράσινο κοντό βρακάκι και µε µαχαίρι
έκοβε και µοίραζε στον κόσµο γύρω,
όµως και µια µικρή, ένας µικρός άσπρος άγγελος, κι αυτή
µ’ ένα µαχαίρι έκοβε και µοίραζε
κοµµάτια γνήσιο ουρανό
κι όλοι τώρα τρέχαν σ’ αυτή, λίγοι πηγαίναν στο ψωµί,
όλοι τρέχανε στον µικρόν άγγελο που µοίραζε ουρανό!
Ας µην το κρύβουµε.
Διψάµε για ουρανό.

Τώρα, τι να επαινέσουμε, βρε Μάρελντ, από τις αναρτήσεις σου; Μονότονα άριστες είναι!
Καληνύχτα!

Αστοριανή είπε...

Μαρέλντ μου,
Αργοπόρησα για το μοσκοβολιστό τραπέζι σου.
Με ... την όσφρηση τεταμένη, πήγα στον χειροποίητο φούρνο μας, τα καρβέλια ακουμπισμένα σε μια πετσέτα, στο εξωτερικό στρογγυλό τραπέζι...
Με τα δάχτυλα έκοψα μια ζεστή γωνιά, το βούτηξα στο κρύο νερό της αντλίας-βρύσης, έρριξα μπόλικη ζάχαρη...κι ο κόσμος δικός μου!
Ο άνδρας μου, λέει ότι, κάαααποτε, στης θείας του, στο Λουτράκι, είχε φάει το ξύλο της χρονιάς του διότι μετά από το σχολείο, πήγε στο φούρνο της γειτονιάς, τού έδωσαν φρεσκοβγαλμένο ψωμί με λάδι, έφαγε, τονώθηκε και κατέβηκε από το δρόμο της παραλίας για να πάει στο σπίτι της θείας Ανθής... μόνο που ξάπλωσε κοντά στο κύμα, τον πήρε βαθύς ύπνος, μέχρι που οι δικοί του τον έψαχναν... κι ο θείος Αντώνης, τον έδεσε στη κολώνα του ηλεκτρικού, έφαγε και της χρονιάς του βέβαια,... μέχρι που πήγε η άλλη θεία Μαρία και τον έλυσε!
Ήταν να μην αργήσω;
Καθ΄οδόν, ήταν και οι...θεριστάδες που με μάγεψαν...
άστα,
πείνασα για μνήμες! Σ' αγαπώ, σταχομαζώχτρα μου,
Γιώτα

Demeter είπε...

Καλημέρα καλή μου!!
Ευχομαι να μην ελειψα κι εγώ πολύ από το γεμάτο με υπέροχα πράματα και θάματα τραπέζι σου...! Μπήκα στο γλυκοχαράζει και μοσχιμύρισε ζεστό ψωμί και μυρωδάτο τσουρέκι (ευτυχώς που έχω δίπλα μου ένα κουλουράκι Θεσ/νίκης)!
Δεν είναι τυχαίο ότι έχουν πει τοσα τραγούδια για το γλυκό ψωμί και το χαρακτήρισαν ως θησαυρό!!

Μου λείπεις πολύ!
Πολλά πόδινα φιλιά!

mareld είπε...

Γλυκιά και τρυφερή μας Αμαζόνα!

Αμαζόνα της καρδιάς μας!

Το σίγουρο είναι ότι μια μέρα θα σας καλέσω όλους στο σπίτι μου, καλλίφωνους .. ποιητάδες ..μουσικάντες σε γιορτή, με Ζακυνθινή κουλούρα,Ζακυνθινό λάδι από τα λιόφυτα μου-εγώ τα φύτεψα παιδί- φαγητό από τα χεράκια μου_είμαι φανταστική μαγείρισσα, λόγω πάθους γενικού και απροσδιόριστου-και Ζακυνθινό γλυκόπιοτο κρασί από αγαπημένους φίλους!!!


Είναι εντυπωσιακή η λαχτάρα που δείχνουν άνθρωποι κάθε ηλικίας και κοινωνικής τάξης για το καλό ψωμί. Άνθρωποι που έχουν τα πάντα αισθάνονται αγαλλίαση με ένα κομμάτι ψωμί. Mελετώντας αυτήν τη συμπεριφορά, δίνεται σχεδόν πάντα μια μάλλον πρόχειρη ερμηνεία: έχουν πεινάσει οι άνθρωποι στην Kατοχή, όταν ένα κομμάτι ψωμί μπορούσε να σώσει μια ζωή, και δεν το έχουν ξεπεράσει. Kαι όμως, έχουν ήδη ενηλικιωθεί και οι μεταπολεμικές γενιές που δεν γνώρισαν τις στερήσεις, αντίθετα μάλιστα. ακόμα θυμάμαι την απορία ενός νέου επιστήμονα όταν δοκίμασε πλήρες ψωμί που το είχα αρωματίσει με σπόρους (μάραθου, καραγουέι, παπαρουνόσπορο κ.λπ.) σε ανοιχτή εκδήλωση σε πλατεία επαρχιακής πόλης. Mε κοίταξε απορημένος και μου δήλωσε σχεδόν με ντροπή ότι ποτέ στη ζωή του δεν έχει δοκιμάσει κάτι τέτοιο, μια και μεγάλωσε στην Αθήνα και στο σπίτι αγόραζαν ψωμί από το φούρνο. Αργότερα, όταν τελείωσα τη δουλειά μου, ήρθε κοντά μου και με λαχτάρα ρωτούσε να μάθει το τι και το πώς.

Σήμερα, που το τραπέζι των ανθρώπων είναι πλήρες από λογής «λιχουδιές», αυτή η συμπεριφορά πραγματικά εντυπωσιάζει. Tι συμβαίνει: ό,τι κι αν έχει κανείς στο πιάτο του, ένα κομμάτι καλό ψωμί είναι η βάση της γεύσης, η πρωταρχική της διάσταση. Είναι ο οδηγός που θα βοηθήσει όλες τις αποχρώσεις της να ηχήσουν στον ουρανίσκο. Tο ψωμί σε μυεί στη γευστική περιπέτεια και στα ηδονικά της ταξίδια· Είναι αυτό που σε κατηχεί στην εξερεύνηση των γευστικών κωδίκων, είναι η πυρηνική μνήμη της προαιώνιας σχέσης του ανθρώπου με τη γη.
H ψυχή του κόσμου
E. Bουτσινά «Tο ψωμί»,
εκδ. Kαστανιώτη

Είχαμε χωριάτικο φούρνο. Κατασκευή mareld και του αδερφού μου, του Ανδρέα.

Μοσχοβολούσε ο τόπος και ερχόταν από τη παρακάτω γειτονιά η Ανδριάνα. μια τραγική φυσιογνωμία.. που με αγαπούσε περισσότερο από όλους στο χωριό.
Περίμενε πίσω από ένα λιόφυτο, μες στό σκοτάδι. Την ένιωθα. Έπαιρνα κρυφά ένα καρβελάκι και της το πήγαινα.


Και κάποτε θα μοιάζουν αληθινά όλα ουρανός και ψωμί σπιτίσιο...

Φιλιά γλυκά!

mareld είπε...

Αγαπημένη μου Άστρια!

Ευαίσθητή μου και γλυκιά!

Με έκανες να ανατριχιάσω και να φύγουν και λίγα δάκρυα..


"Σα δεμάτια σταριού σε μαζεύει κοντά της.

Σε αλωνίζει για να σε ξεσταχυάσει.

Σε κοσκινίζει για να σε λευτερώσει από τα φλούδια σου.

Σε αλέθει για να σε λευκάνει.

Σε ζυμώνει ώσπου να γίνεις απαλός.

Και μετά σε παραδίνει στην ιερή φωτιά της για να γίνεις ιερό ψωμί για του Θεού το άγιο δείπνο".
Γκιμπράν "Ο Προφήτης"


Λίγες μέρες πριν φύγω και ξενιτευτώ πήγα στο στρατόπεδο στη Κόρινθο και άφησα το Προφήτη σε ένα αγαπημένο φίλο με μια αφιέρωση.
Τον έχω δωρίσει σε όλες τις γλώσσες!

Χάρηκα τόσο πολύ!!!

Σου χαρίζω αγαπημένο Ρίτσο που πιστεύω και εσύ θα χαρείς!

..τότε που τα στάχυα γέρνουν το 'να στ' άλλο λέγοντας: το φως, το φως
και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως,
είναι η ειρήνη..

..είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου..


"Τ' όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη
Τ' όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη
Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα
είναι η ειρήνη

Ο πατέρας που γυρνάει τ' απόβραδο μ' ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια
μ' ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα
και οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του
είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο,
είναι η ειρήνη.

Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου
και μες στους λάκους που ' καψε η πυρακαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα
κι οι νεκροί μπορούν να γείρουν στον πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο
ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου,
είναι η ειρήνη.

Ειρήνη είναι η μυρουδίά του φαγητού το βράδυ,
τότε που το σταμάτημα του αυτοκινήτου στο δρόμο δεν είναι φόβος,
τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος,
και το άνοιγμα του παραθύρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός,
γιορτάζοντας τά μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του,
είναι ειρήνη.

Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κι ένα βιβλίο μπροστά στο
παιδί που ξυπνάει.
τότε που τα στάχυα γέρνουν το 'να στ' άλλο λέγοντας: το φως, το φως
και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως,
είναι η ειρήνη.

Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες,
τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα,
τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύγνεφο
όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο
εργάτης το Σαββατόβραδο,
είναι η ειρήνη.

Τότε που η μέρα που πέρασε, δεν είναι μια μέρα που χάθηκε,
μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδυ
κι είναι μια κερδισμένη μέρα κι ένας δίκαιο ύπνος,
που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορφίνια του
να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου,
είναι η ειρήνη.
Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού
είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής.
Όταν λες: αδελφές μου, - όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε.
όταν χτίζουμε και τραγουδάμε,
είναι η ειρήνη.

Τότε που ο θάνατς πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά
κι οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία,
τότε που το μεγάλο γαρίφαλο του δειλινού
το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος,
είναι η ειρήνη.

Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων
είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου
είναι το χαμόγελο της μάνας
Τίποτ' άλλο δεν είναι η ειρήνη.
Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθιές αυλακές σ' όλη της γης,
ένα όνομα μονάχα γράφουν:
Ειρήνη.
Τίποτ' άλλο. Ειρήνη

Πάνω στις ράγες των στίχων μου
το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον
φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα,
είναι η ειρήνη

Αδέρφια,
μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόμσος με όλα τα όνειρά μας
Δώστε τα χέρια αδέρφια μου,
αυτό ' ναι η ειρήνη."
(Γιάννης Ρίτσος)

Το πρωί το άφησα και στο φίλο μου τον άνεμο..

Πολλά γλυκά φιλιά καρδούλα μου!

Καλό σαββατοκύριακο!

mareld είπε...

Ζακυνθινάκι μου!

..έκοβε και µοίραζε
κοµµάτια γνήσιο ουρανό
κι όλοι τώρα τρέχαν σ’ αυτή, λίγοι πηγαίναν στο ψωµί,
όλοι τρέχανε στον µικρόν άγγελο που µοίραζε ουρανό!
Ας µην το κρύβουµε.
Διψάµε για ουρανό.

Αχ!! Ο Μίλτος!!..αχ! κι Εσύ κουβαλητή..του ουρανού της ΄Ανοιξης!!!


Έχεις θερίσει;
Έχεις ξενυχτίσει στα αλώνια;
Έχεις χτίσει χωριάτικο φούρνο;
Έχεις ζυμώσει και ψήσει ψωμί;
εγώ ναι!


Είναι ο μήνας ο θεριστής, όπως τον λέει και ο λαός. Οι χωρικοί πανοικεί αποδημούν στα χωράφια τους, όπου με τα ακονισμένα δρεπάνια τους ακαταπόνητα σκύβουν και θερίζουν τα πλούσια στάχυα του κάμπου. Τέτοιες σκηνές ωραίες δίνει κάθε πλούσιος κάμπος. Αλλά οι Θρακιώτικοι κάμποι είναι από τους πλουσιωτέρους και το θέαμα τεράστιο επιβλητικό και ικανοποιητικό. Στη Θράκη τα στάχυα περνούν τ’ ανθρώπινο μπόγι κι όταν ο ζέφυρος φυσήση, τότε το θρόισμα των κάμπων είναι ένα τραγούδι ανείπωτο όπως το τραγούδι των πεύκων. Ο λαός σε τούτο πάνω το θρόισμα γίνεται ποιητής και τραγουδεί:

Σαν τα κορίτσια τ’ανθισμένα

ανθούνε μπόγι τα ξανθά τα στάχυα

στους κάμπους λάμπουν ψωμωμένα

κοπέλλες τα ξαπλώνουν χεροβόλια

θερίζοντας τα..

Εκεί στον ήλιο, που φρυγανίζει, όλοι σκυφτοί χεροβολιάζουν τα πυκνά στάχυα και το δρεπάνι κοφτερώτατο κόβει και ξαπλώνει τον ξανθό της γης καρπό. Ο σπόρος ρίχτηκε στα σπλάχνα της γης Οκτώβρη όταν η βροχή πότισε και χόρτασε η γης τη δίψα της. Από τον Οκτώβρη ως τον Μάη έγινε το θάμα. Ο σπόρος φύτρωσε, η γη έσφιξε με το χιόνι και ρίζωσε τη φύτρα, το χιόνι κράτησε θέρμη στη ρίζα και απόκτησε δυνάμεις μεγάλες και στο δυνάμωμα του ήλιου ύψωσε μπόγι το στάχυ και στην ώρα του κάρπισε και ψώμωσε. Ο λαός με καρδιοχτύπι παρακολουθεί. Υπερήφανα έσεισαν τα σπαρτά τις κεφαλές τους ως που έφτασεν η ώρα του θερισμού. Οι θεριστάδες τότε γυμνοί τα στήθεια με το κεφάλι σκεπασμένο ρίχτηκαν στη δουλειά του θερισμού. Και τα σπαρτά πέφτουν στο χαμό, σχηματίζονται με τις χειροβολιές τα δεμάτια και με τούτες οι θυμωνιές, καλύβες του ισημερινού ξανθές και πελώριες. Είναι τα στάχυα που σε λίγο θα μπουν στ’αλώνια να τα θρυμματίσουν οι δοκράνες, ν’αλωνιστούν, να λιχνιστούν, και να μαζευτή το στάρι χωριστά από το άχερο, και να ικανοποιηθή ο λαός.

Οι αποθήκες στα λαϊκά σπίτια ολάνοιχτες καθάριες, κ’έτοιμες να δεχτούν την καινούργια σοδειά. Οι λαϊκές γυναίκες της Θράκης, δουλεύτρες ακούραστες και καματερές πρώτες στη δουλειά καταπιάνονται τα πάντα. Οι ξανθομαλλούσες κόρες, σαν ξανθές κούκλες των εργοστασίων, κινούνται πάνω-κάτω, δεξιά-ζερβά. Στο σπίτι καλοθέτουν, στ’αλώνια οδηγούν το ζευγάρι στ’αλώνισμα μαζεύουν και τσουβαλιάζουν το στάρι, φορτώνουν αμάξι οδηγούν στο μακρύ δρόμο τα στριφτοκέρατα προς το σπίτι και φτάνοντας θεκιάζουν στη μεγάλη αποθήκη τους καρπούς των κόπων τους. Είναι το δεξί χέρι της μητέρας και του ακούραστου πατέρα, που τις ακούν να τραγουδούν με κατάνυξη τα λαϊκά τραγούδια.

Το πουρνό δεν τις προλαβαίνει το χάραγμα της ημέρας κι όταν ο ήλιος ασημώσει τις παρυφές των βουνών, αυτές έχουν ζυμώσει κ’έχουν φουρνίσει το ψωμί της ημέρας τραγουδώντας.

-Μανέ μ’, ο πώχω τον καημό

τον ύπνο δεν κοιμούμαι

κι αν κοιμηθώ και νυπνιαστώ

ένα λεφτό κοιμούμαι.

Η γαλήνη του χωριού, που ούτε τα σκυλιά ολιχτούν, η δουλειά του θερισμού και των αλωνιών, το πήγαινε - έλα των καλών χωρικών, σαν μία πορεία μερμηγγιών μεγάλη που σοδειάζει, το τραγούδι των κοριτσών, το τραγούδι της πηγη΄ς, το παιχνίδι των παιδιών πίσω από τις θυμωνιές που παίζουν το κρυφτούλι, όλα μαζί αποτελούν μίαν εικόνα του εργαζόμενου λαούπου αγωνίζεται ειρηνικά να γεμίσει τις αποθήκες ικανοποιώντας τους μεγάλους και μικρούς κόπους της σποράς και του θερισμού.

Είναι ο μήνας ο θεριστής, που ο άνθρωπος θερίζει τους καρπούς των κόπων του.
Αθήναι, 18.3.55.


Διονύση μου!

Πολλά γλυκά φιλιά!

Καλό σαββατοκύριακο!

mareld είπε...

Ηλιανθάκι μου!

Μας σκορπάς άρωμα ζωής..γι΄αυτό σού έφερα..απόσπασμα..


Άρωμα ζωής

Tο σύνολο των συνηθειών του φαγητού που συγκροτούν σε κάθε τόπο τη διατροφή είναι, αδιαμφισβήτητα, ένα κομμάτι από τον πολιτισμό του.
Kαθώς ρέει η ιστορία, εξελίσσεται η επιστήμη, αναπροσαρμόζονται καλλιέργειες και προϊόντα, νέα στοιχεία προστίθενται στα παλιά διευρύνοντας και συμπληρώνοντας πάντα αυτήν την πολιτιστική φυσιογνωμία. Mεταβάλλονται τα φαγητά, ο ρόλος τους, η σημειολογία τους.
Στο ψωμί παρατηρούμε μια κρίσιμη διαφορά: αλλάζουν οι τεχνικές της καλλιέργειας των δημητριακών, η κοπιαστική προετοιμασία των χωραφιών δεν γίνεται πια με άρορτο αλλά με τρακτέρ (προς ανακούφιση των καλλιεργητών, ευτυχώς!) ο κοπιαστικός θερισμός, τον οποίο οι παλιότεροι αγρότες τον παρομοίαζαν με τον πόλεμο, αφού απαιτούσε την «επιστράτευση» όλων των διαθέσιμων χεριών, γίνεται πια με τις θεριζοαλωνιστικές μηχανές που αυτόματα κόβουν τα στάχυα, ξεχωρίζουν τον καρπό, ενώ ταυτόχρονα αφήνουν πίσω τους τα στάχυα δεμένα κιόλας δεμάτια.
Δόξα στην τεχνολογία πανθομολογούμενη. ακόμη, στην επεξεργασία των δημητριακών, δεν πάμε πια στον χιλιοτραγουδισμένο μύλο για να αλέσει το σιτάρι μας η «ωραία μυλωνού» των θρύλων. Yπερσύγχρονες μονάδες διαχωρίζουν όλα τα υλικά του κόκκου του σιταριού, συνθέτοντας το αλεύρι, σύμφωνα με τους νόμους της χημείας της αγοράς (ολέθρια, δυστυχώς, ανάπτυξη).

Yπάρχει όμως κάτι που παραμένει απαράλλαχτο, και αυτό είναι ο ρόλος του ψωμιού που συνεχίζει πάντα να συντροφεύει τις χαρούμενες όσο και τις πένθιμες στιγμές του ανθρώπου, συνεχίζει να παίρνει μέρος στις τελετουργίες που συσχετίζονται με οριακά γεγονότα. O λόγος είναι ότι το ψωμί παραμένει η ψυχή της διατροφής ή -όπως λέει ο ποιητής- η ψυχή του κόσμου. Kαι γιατί πάντα εκεί κοντά στο ψωμί θα μπορεί κανείς να διακρίνει και τριαντάφυλλα και δυόσμο και βασιλικό και ό,τι συνταιριάζεται μέσα στην καρδιά μας με το μοναδικό του άρωμα.

Oταν οι πόρτες κλείσουν στη νυχτιά και το λυχνάρι του σπιτιού νυστάξει

κι όταν απάνου στο τραπέζι μείνει μόνο το ψωμί σαν την ψυχή του κόσμου,

το ξέρουμε πως πάλι Eσύ θα σεργιανίζεις στην αυλή μας

κρεμώντας πέντε αραποσίτια απ' την αστροφεγγιά στ' ανώφλι του σπιτιού μας

ποτίζοντας με το σταμνί σου τις τριανταφυλλιές μας..
Γιάννης Pίτσος «H κυρά των αμπελιών»

H ψυχή του κόσμου
EYH BOYTΣINΑ
Mαγείρισσα - συγγραφέας


Είσαι και εσύ κυρά των αμπελιών, της ποίησης και της καρδιά μας!

Γλυκές αγκαλίτσες!


Με πονάει βαθιά η αγριότητα απ΄όπου κι αν έρχεται..

mareld είπε...

Αγαπημένο μου αγγελούδι!

Ψυχούλα μου που είσαι;

Σε ψάχνω..
περιμένω νέα σου..

euphoriaroi@googlemail.com

Και ένα ποιηματάκι που σου πάει..


Ο κύκλος του ψωμιού

Να σας πω πώς γίνεται
και στον κόσμο δίνεται
απ’ το σπόρο το σταράκι,
το γλυκό, γλυκό ψωμάκι.

Πρώτα πρώτα οι γεωργοί,
σαν οργώσουνε τη γη,
μες στη χούφτα σπόρο παίρνουν
και στη γη κάτω τον σπέρνουν.

Τον καλό το Θεριστή
τραγουδώντας, γελαστοί,
με δρεπάνια που γυαλίζουν
στάχυα ολόχρυσα θερίζουν.

Και στ’ αλώνι θα στρωθεί,
θα τριφτεί, θα πατηθεί
κι ύστερα το καθαρίζουν,
πιάνουνε και το λιχνίζουν.

Κι από εκεί θα φορτωθεί
και στο μύλο θ’ αλεστεί
κι η μυλόπετρα γυρίζει,
άσπρο αλεύρι μάς χαρίζει.

Σαν το παίρνει με χαρά
η καλή νοικοκυρά,
μες στη σκάφη τ’ απιθώνει
και το πλάθει, το ζυμώνει.

Κι όταν καλοζυμωθεί,
πάει στο φούρνο να ψηθεί,
με το φτυάρι μια του δίνουν
μέσα να ψηθεί τ’ αφήνουν.

Κι όταν βγει λαχταριστό,
ροδοκόκκινο, ζεστό,
τρώει, τρώει το παιδάκι
το γλυκό, γλυκό ψωμάκι.
Χάρης Σακελλαρίου

(από το βιβλίο: Σπύρος Kοκκίνης, Σχολική ποιητική ανθολογία, Bιβλιοπωλείον της «Eστίας» I.Δ. Kολλάρου και Σιας A.E., 1974)

Πότε θα ξανάρχεσαι στο σπίτι μου να σε περιμένει φρέσκο ζεστό ψωμί..

Σε αγαπώ και το ξέρεις!

Φιλιά στον Ανδρέα και Χρόνια του πολλά και στη μαμά.

Πολλές γλυκές αγκαλίτσες σε σένα και φιλάκια!

Να πατήσεις στο mareld..να πας στη ροή, θα καταλάβεις..

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΙΧΟΣ είπε...

Mareld, γλυκιά μου, έχω την αίσθηση πως ξενιτεύτηκα απο την συντροφιά μας.
Μα σήμερα έφτασε η μυρωδιά του ψωμιού στις αισθήσεις μου και σε αποζήτησα.
Στο σπίτη κρατάμε στάρι από τα διπλανά μας κτήματα, που μόλις αλωνίσει η θεριζοαλωνιστική πάω με τα τσουβάλια και παίρνω καμιά πενηνταριά κιλά σκληρό και άλλο τόσο μαλακό.
Το αλέθω κάθε φορά που πρέπει να ζημώσουμε και το μόνο που μας λείπει είναι ο φούρνος, ο παραδοσιακός.
Ελπίζω μέχρι να ανταμώσουμε να τον έχω φτιάξει.
Την Δευτέρα θα σε αναζητώ στην αίθουσα της Παιδαγωγικής στο αφιέρωμα για τον Αργύρη Μπαρή.
Σου έχω όλη την συλλογή των ποιημάτων του. Μαζί με το καινούργιο του" Αναζητώντας τις ρίζες μας".
Το μόνο που μένει είναι να μου πεις που να τα στείλω.
Ένας ακόμα ξενιτεμένος σε χαιρετά.
Με αγάπη.

LIA είπε...

Αγαπημένη, γλυκιά μου, mareld!

Οικογενειακές υποχρεώσεις με κρατούν πολλές μέρες, μακριά από τον υπολογιστή. Σήμερα ήρθα για λίγο και η συγκίνησή μου δεν περιγράφεται, όταν πηγαίνοντας στο σπίτι σου, να σου στείλω την καλησπέρα μου, με περίμενε μια γλυκιά έκπληξη. Η τόσο όμορφη και ενδιαφέρουσα ανάρτησή σου, για το ψωμί, αφιερωμένη σε μένα. Σ’ ευχαριστώ από καρδιάς. Με τιμά η αγάπη σου και η αφιέρωσή σου. Μια αγκαλιά μεγάλη ,ζεστή, τρυφερή, ξεκίνησε από το σπίτι σου κι έφτασε εδώ, στην άκρη της Κρήτης, στο σπίτι μου, με γέμισε αγάπη , τρυφερότητα, ευτυχία, γνώσεις. Με κέρασες νόστιμο ψωμί. Πλημμύρισα από χρώματα, αρώματα και γλυκιά μουσική.Τι όμορφες φωτογραφίες! τι όμορφα τργούδια! Σ ευχαριστώ!!!
Συγκινήθηκα διπλά, γιατί ήρθαν στο μυαλό μου θύμισες παλιές, θύμισες αγαπημένες... Θεριστής, μικρό παιδάκι, να κάθομαι κάτω από ένα δέντρο και λίγο πιο πέρα η γιαγιά μου με τις αδελφές της να θερίζουν κάτω από τον καυτό ήλιο. Το δρεπάνι, λαμπερό μισοφέγγαρο, να κόβει τα στάχυα. Αλωνάρης, ο παππούς να μου λέει " αν είσαι καλό παιδάκι θα σε βάλω στο βολόσυρο." Σε λίγο- σ’ ένα αλώνι που μέχρι σήμερα υπάρχει λίγο πιο έξω από το χωριό- τα άλογα να γυρίζουν γύρω γύρω, να στροβιλίζομαι στο βολόσυρο, να είμαι ευτυχισμένη, ν’ ανεμίζουν τα μαλλιά μου και να ονειρεύομαι... βασιλοπούλες και βασιλόπουλα. Τι όμορφα! σαν σκηνές βγαλμένες από παραμύθι. Σε λίγο, το λίχνισμα κι εγώ, να βλέπω στο φύσημα του ανέμου, από ψηλά, χρυσοκίτρινο ποτάμι, να ξεχωρίζει το σιτάρι από τα στάχυα. Η γιαγιά στη συνέχεια να κοσκινίζει το σιτάρι και μετά στο γειτονικό μύλο για το άλεσμα. Έπειτα η η ιεροτελεστία, η μαγεία της ετοιμασίας του ευλογημένου ψωμιού.Η γιαγιά να ζυμώνει στη ξύλινη σκάφη.Σε λίγο, μέσα από τον καπνό στο άναμμα του φούρνου , έβλεπα φιγούρες παράξενες ν’ ανεβαίνουν στον ουρανό. Ταξίδευα κι εγώ μαζί τους. Το φούρνισμα και μετά το άνοιγμα του φούρνου!!! Ήταν καταπληκτικό! Σε λίγο, το αξέχαστο, υπέροχο, άρωμα του ροδοκόκκινου, ζεστού ψωμιού, μεθούσε όλη τη γειτονιά. Ήταν κάτι το μαγικό. Τι νοστιμιά! τι ευλογία! το νόστιμο ζεστό ψωμάκι της γιαγιάς μου, της Αγάπης, αυτό ήταν το όνομά της. Τι γλυκό όνειρο! ποτέ δε θα σβήσει από την καρδιά μου! Αχ! Τι όμορφα που νιώθω τώρα που τα ξαναζώ όλα αυτά .Αξέχαστες, ανεπανάληπτες στιγμές, βγαλμένες σαν από παραμύθια. Σ’ ευχαριστώ γλυκιά μου που μου χάρισες αυτές τις γλυκιές θύμισες, σ' ευχαριστώ για το υπέροχο ταξίδι που μου χάρισες!
Ο φούρνος έδινε τότε στο χωριό το δικό του μήνυμα, πως υπάρχει ψωμί. Ήταν η χαρά της σιγουριάς πως ο επιούσιος ήταν δικός μας, φτιαγμένος στο σπίτι μας και όχι αγοραστός. Ο φούρνος, μας βεβαίωνε πως στο τραπέζι είχαμε το ψωμί μας, από το στάρι μας .Η γλυκιά μυρωδιά του έδινε σήμα στο χωριό. Σήμερα το ένα σπιτικό, αύριο το άλλο. Άγραφη συμφωνία, για να έχει όλο το χωριό ψωμί , όταν κάποιος χρειαστεί, ν’ απλώσει το χέρι να πάρει δανικό καρβέλι και να το δώσει, όταν δουλέψει ο δικός του φούρνος.
Όταν έβγαινε από το φούρνο το τραγανό παξιμάδι τρώγαμε το νόστιμο λαδόψωμο-ντάκος ραντισμένος με λάδι, ντομάτα, μυζήθρα, ρίγανη-και σήμερα είναι από τους νοστιμότερους μεζέδες μας. Ακόμα ντάκος ψωμί, τυρί και ελιές με ένα ποτηράκι ρακί μέχρι σήμερα είναι το καλύτερό μας.
Ο μπαμπάς μου, έφτιαξε ένα μικρό φούρνο, στην αυλή του σπιτιού μας, στο χωριό και κάθε δύο μήνες ζυμώνουμε υπέροχο ψωμάκι. Θα σου στείλω φωτογραφίες.Είμαστε πιστεύω, η τελευταία γενιά που ζήσαμε όλες αυτές εικόνες, όμορφες, αγνές, γεμάτες κάματο, αλλά και ανθρωπιά.
Το ψωμί έχει ξεχωριστή θέση στη ζωή μας, συμβολίζει την ίδια τη ζωή. Θεωρείται κάτι το ιερό. Η ιεροποίησή του φαίνεται από τον όρκο: "μα το ψωμί που φάγαμε." Η ευλάβεια των ανθρώπων στο καθημερινό ψωμί μεγάλη."Δεν πρέπει να αφήνουμε καμιά μπουκιά από το ψωμί που τρώμε, γιατί εκεί βρίσκεται η δύναμή μας," μου έλεγαν οι γονείς μου. Ακόμα και σαν φυλαχτό το έχουμε. Στην προσευχή μας ζητάμε "τον άρτον ημών τον επιούσιον", όρκος φιλίας, "φάγαμε μαζί ψωμί κι αλάτι," ευχαριστίας, "βγάζω το ψωμί μου", προσοχής " μην το δώσεις, για ένα κομμάτι ψωμί", προσπάθειας, " μην πούμε το ψωμί ψωμάκι"," δουλεύει για το ψωμί του," "αυτή η δουλειά έχει πολύ ψωμί,"δήθεν βοήθειας, " ο λόγος σου με χόρτασε και το ψωμί σου φάτο," μεγαλοψυχίας, "δώσε στο φτωχό ψωμί και μην του δείχνεις την πόρτα," Εμείς εδώ στην Κρήτη έχουμε και το γαμοκούλουρο, έθιμο από τα παλιά. Στολισμένο με πανέμορφες εικόνες με θαυμαστή τέχνη. Αποτελεί μια μορφή λαϊκής τέχνης. Έχουμε και το λεγόμενο "σκαλιστό ψωμί" ένα αριστούργημα στολισμένο με διάφορους συμβολισμούς, σταφύλια, λουλούδια, στάχυα και άλλα, αποτελεί έργο λαικής τέχνης, το οποίο οι νοικοκυρές φιλοτεχνούν με περίτεχνα σχέδια, από ζυμάρι.
Το ψωμί μένει πάντα αγώνας και θεμέλιο ζωής. Είναι το στήριγμα κάθε σπιτιού από παλιά μέχρι σήμερα.
Αγαπημένη, ξεχωριστή, mareld, σου στέλνω την αγάπη μου, τις πολλές ευχαριστίες μου και τις ευχές μου να είσαι πάντα καλά, να μας ομορφαίνεις τη ζωή, με όλα όσα μας κερνάς στο ζεστό σπιτάκι σου.
Σου αφιερώνω ένα ποίημα, για το ψωμί, του Γ. Δροσίνη, που το αγαπώ πολύ.



ΤΟ ΨΩΜΙ
Καλόδεχτο το φόρτωμα, που θα ‘ρθει από το μύλο,
πρωτόσταλτο, προτάλεστο, πρώτη χαρά της σκάφης.

Ζυμώνουν τ’ ανασκουμπωτά της πρωτονύφης χέρια
και πλάθουν τα πρωτόπλαστα ψωμιά με τις παλάμες
μεσ’ στην καλοπελεκητή πινακωτή – προικιό της.
Το φούρνο καίει, τεχνίτισσα στο φούρνο, η γριά κυρούλα
ξανανιωμένη, αφήνοντας τη συντροφιά της ρόκας.

Ω, βραδινό συμμάζεμα στο σπιτικό κατώφλι,
καρτέρεμα ανυπόμονο του πυρωμένου φούρνου!
κι ω μέθυσμα απ’ τη μυρωδιά πρώτου ψωμιού, που αχνίζει
κομμένο από το γέροντα παππού χωρίς μαχαίρι
και μοιρασμένο στα παιδιά, στις νύφες και στ’ αγγόνια!

Και συ, θυσία των ταπεινών στη θεία καλοσύνη,
σημαδεμένο ανάμεσα με του σταυρού τη βούλα,
καλοπλασμένο πρόσφορο, της Εκκλησιάς μεράδι,
που θα κοπείς την Κυριακή μεσ’ στ’ αργυρό αρτοφόρι
και στ’ άγιο δισκοπότηρο με το κρασί θα σμίξεις!

faraona είπε...

Έχεις θερίσει;
Έχεις ξενυχτίσει στα αλώνια;
Έχεις χτίσει χωριάτικο φούρνο;
Έχεις ζυμώσει και ψήσει ψωμί;



Ω ναι ναι ναι!!!
Ειναι μαγεια ολα αυτα .
Οι ανθρωποι πρεπει να μεγαλωνουν με τετοιες εμπειριες.
Πλαθεται μαζι με το καρβελι κι η ψυχη.
Μόλις τοφτιαξα στο σπιτι και μοσχοβολαει ο τοπος!

Χρονια τωρα δεν αγοραζω ετοιμο ψωμι!

Φιλια πολλα
και καλο μηνα!

mareld είπε...

Γλυκέ μου Επίκουρε!

Μια μέρα σίγουρα θα δοκιμάσεις ψωμί από τα χέρια μου!

Μη μου λες για το Μπαρή..σιγολιώνω..

Ο George Greenstein στο βιβλίο του "Secrets of a Jewish Baker" περιγράφει το τέλειο ψωμί κάπως έτσι: " Κάθεσαι μόνος σου στη σιωπή ενός αρτοποιείου μαζί με διακόσιες φρατζόλες ψωμί που μόλις έχουν βγει από το φούρνο. Όταν ο κρύος αέρας της νύχτας αρχίζει να ραγίζει την κόρα τους, ξεκινά μια συμφωνία από διακόσιους εξαίσιους και πολύτιμους ήχους. Τότε είναι που ξέρεις πως έχεις φτιάξει το τέλειο ψωμί!".


Μέσ' από πράσινες ελιές και στάχυα χρυσοφόρα
Δεν είναι πόλη από χαλκό, ούτ' απ' αχάτι χώρα
Σε ξέρει ο θεός και το καλό δε σε ξεχνά ποτέ του
Σε ξέρει ο ήλιος και η βροχή στα πόδια του Ταϋγέτου
Μένουν τα πάντα ανάλλαχτα. Τα σπίτια, οι ζευγολάτες.

Και κουδουνίζουν οι πλαγιές κι αχολογούν οι στράτες.
Σαν ένας ύμνος στη χαρά των δουλευτών τα χέρια
Σπέρνουν, θερίζουν, γνέθουνε, σφυροκοπούν τη γης
Και μεσ' στα λόγια απλώνεσαι πιο ειρηνικό απ' τ' αστέρια
Κυψέλη ηλιοπλημμύριστη, χωριό της προκοπής!
Νικηφόρος Βρεττάκος

Πολλά γλυκά φιλάκια!

mareld είπε...

Γλυκό μου κρητικάκι!

"Τι νοστιμιά! τι ευλογία! το νόστιμο ζεστό ψωμάκι της γιαγιάς μου, της Αγάπης, αυτό ήταν το όνομά της. Τι γλυκό όνειρο! ποτέ δε θα σβήσει από την καρδιά μου! Αχ! Τι όμορφα που νιώθω τώρα που τα ξαναζώ όλα αυτά"..

Αρκεί αυτό..

Δώσε σε δέκα διαφορετικούς ανθρώπους ένα κιλό αλεύρι, νερό και μαγιά και θα σου φτιάξουν δέκα διαφορετικά ψωμιά, βάλε και κάποιον να σου περιγραψει το φαινόμενο και θα σου γράψει μια κοινοτυπία σαν και αυτή που έγραψα μόλις τώρα… Μοιάζει τόσο απλό κι όμως γιατί είναι τόσο περίπλοκο και γιατί οι παλιότεροι έφτιαχναν τόσο τέλεια ψωμιά; Χμμμ. Και πού ξέρουμε τί ψωμιά έφτιαχναν οι παλαιότεροι, εκεί είμασταν; Επιτρέψτε μου να διατηρώ τις επιφυλάξεις μου γιατί αν μην τι άλλο γνωρίζω πολύ καλά πώς λειτουργεί το Purgatorium της μνήμης και της νοσταλγίας…

Ψωμί λοιπόν. Μια υπόθεση καθαρής Χημείας.

Κάθε που προσθέτουμε νερό σε αλεύρι από σιτάρι και ανακατεύουμε το μείγμα, δύο πρωτεϊνες του αλευριού, η γλουτενίνη και η γλιαδίνη αγκαλιάζονται περιπαθώς με το νερό για να παράγουν τα θαυμαστά, ελαστικά φύλλα της γλουτένης. Η έμφαση στην παραπάνω πρόταση ας δοθεί στη λέξη σιτάρι γιατί είναι το αλεύρι από το σιτάρι αυτό που κάνει το κόλπο με τις αγκαλιές και τα περιπαθή φιλιά για να παράγει τη γλουτένη. Άλευρα από καλαμπόκι, σίκαλη, ρύζι, βύνη μπορούν με τη βοήθεια της baking powder ( που χημικά λειτουργεί εντελώς διαφορετικά από τη μαγιά!) να φτιάξουν ελαφριά κέικ ή τηγανίτες αλλά αφράτο ψωμάκι, τσου! Ακόμη κι αν προσθέσουμε μαγιά σε αλεύρι άλλο από σταρένιο, το ψωμί δεν θα φουσκώσει άσχετα από την ποσότητα της μαγιάς που θα χρησιμοποιήσουμε και αυτό γιατί ναι μεν η μαγιά παράγει εκατομμύρια φυσαλίδες αερίων που κάνουν το ψωμί να φουσκώσει αλλά χωρίς τη γλουτένη να τις συγκρατεί, αυτές εξατμίζονται στην ατμόσφαιρα.

Είναι η περιεκτικότητα σε πρωτεϊνες που χαρακτηρίζει ένα αλεύρι σε σκληρό ή μαλακό και φυσικά προσδιορίζει και το που μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε μ'επιτυχία. Τις πρωτεϊνες τις χρειαζόμαστε όταν φτιάχνουμε ψωμί με μαγιά, σφολιάτα και ζυμαρικά ενώ μπορούν να μας καταστρέψουν ένα κέικ, φύλλα για πίτες και παντεσπάνι…
www.greekgastronomer.com

Πολλές αγκαλίτσες και φιλάκια
στη Λία μου που φτιάχνει αχ..τι νόστιμο ψωμάκι και πότε θα το δοκιμάσω...

mareld είπε...

Στη Φαραωνίτσα μου, τη χαϊδεμένη μας κόρη, λίγες πληροφορίες για τα ψωμάκια της!

Βέβαια στις μέρες μας έχει εισβάλλει στα σπίτια το αλεύρι για όλες τις χρήσεις που περιέχει γύρω στα 11γρ πρωτεϊνών ανά δοσομετρικό φλυτζάνι. Κι αν ακολουθούμε μια ελληνική συνταγή έχει καλώς, θα έχετε παρατηρήσει ότι στις ξένες συνταγές, όπου ζύμη και πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα άλευρα στις ΗΠΑ είναι πλουσιότερα σε πρωτείνες και απορροφούν περισσότερο νερό από τα δικά μας που είναι μαλακότερα και απορροφούν λιγότερο νερό με αποτέλεσμα συχνά να διαπιστώνουμε πως χρειαζόμαστε τουλάχιστον 1/3 παραπάνω από το αλεύρι που ζητάει η συνταγή για να έχουμε ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα.

Υπάρχει ένα μαγειρικό ανέκδοτο, σύμφωνα με το οποίο οι Γερμανοί αρτοποιοί όταν αγόραζαν αλεύρι βούταγαν το ιδρωμένο τους χέρι στο σακί κι από την ποσότητα που κολλούσε πάνω στο χέρι τους, καταλάβαιναν και την περιεκτικότητα σε πρωτεϊνες! Για όσους δεν είναι ούτε Γερμανοί αρτοποιοί, ούτε κυκλοφορούν με ιδρωμένα χέρια υπάρχει κι άλλος τρόπος να διαπιστώσουν τί είδους αλεύρι έχουν κι είναι εξαιρετικά απλός: στο μπωλ του μίξερ βάζουμε δύο φλυτζάνια αλεύρι και ένα φλυτζάνι νερό και χτυπάμε με τα ειδικά εξαρτήματα για τη ζύμη για 1 λεπτό. Πρέπει να έχουμε μια κολλώδη ζύμη αν το αλεύρι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεϊνες. Αν επαναλάβουμε το πείραμα μ'ενα μαλακό αλεύρι θα δούμε ότι είναι παραπάνω από 2.5 τα φλυτζάνια του αλευριού που χρειάζονται για ν'απορροφήσουν ένα φλυτζάνι νερό. Οπότε η φόρμουλα βγαίνει κάπως έτσι. 2 φλυτζάνια αλεύρι και ένα φλυτζάνια νερό μας δείχνει ότι έχουμε ένα αλεύρι που περιέχει τουλάχιστον 14γρ πρωτεϊνων ανά φλυτζάνι.www.greekgastronomer

Φιλάκια!
Καλημέρα!!!

LIA είπε...

Γλυκιά μου, mareld,

Σε περιμένω με λαχτάρα να έλθεις στα όμορφα μέρη μας.Ο φούρνος που έχει φτιάξει ό μπαμπάς μου, στη αυλή του σπιτιού μας στο χωριό, μας περιμένει.Είδες τι όμορφος που είναι!Θα ζυμώσουμε υπέροχα ψωμάκια, θα φτιάξουμε νόστιμους μεζέδες και θα δκιμάσουμε τη ντόπια ρακί, που είναι και το καλύτερο φάρμακο, έτσι λένε εδώ.
Αχ! πότε; θέλω να γίνει σύντομα.
Θέλω να είσαι πάντα καλά και σου στέλνω μια μεγάλη αγκαλιά.
Φιλάκια

Αστοριανή είπε...

Στου Στράτου την "περγαμηνή" κατάφερα και σου έγραψα ότι " ένα μεγάλο, φρέσκο καρβέλι... σε πριμένει να το τιμήσουμε... μας λείπεις! ..."
και πάλι μια-δυο μέρες, τα σχόλια ΔΕΝ τα δεχόταν, ούτε εδώ, ούτε στις άλλες αναρτήσεις σου. (απλά, για να σ' ενημερώνουμε)
Φιλάκια,
Υιώτα,
Ν.Υ.

Αστοριανή είπε...

Στη Μαρέλντ
και στον αριστούχο της!

Ποια ψήνει σπιτικό ψωμί!

Ποια ψήνει σπιτικό ψωμί
το μετα-μεσονύχτι
και τίναξε στο στρώμα μου
του μισεμού το δύχτι!

Τί αίσθηση! Τί νάρκωση!
Μη φταίει τ' Αυγούστου η λάβρα
που ξύπνησαν οι αισθήσεις μου
σε νοσταλγίας αύρα.

Βρέξε Θεέ της ξενητειάς,
μην το αρνιέσαι, όχι!
ν' αναθυμιάσει τούτη η Γη
Πατρίδας πρωτοβρόχι.

Βρέξε, ν' αγγίξω το καυτό
χώμα με το κορμί μου
κι ίσως πιστέψει η καρδιά
τούτη τη Γη, δική μου.

Ποια ψήνει σπιτικό ψωμί!
ποια την καρδιά ματώνει
και τραγουδώ μεσάνυχτα
σαν πληγωμένο αηδόνι;

Ποιος θα γιατρέψει την πληγή,
βάλσαμο ποιος θα φέρει
γλυκό να στείλω το φιλί
με του βοριά τ' αγέρι.

Ποια ψήνει σπιτικό ψωμί!

Με την αγάπη μου,
Υιώτα
Ν.Υ.

Ερατώ είπε...

Mareld!
Τι λαχταριστά ψωμάκια είναι αυτά!
Αλλά το πιο λαχταριστό για μένα ήταν το σχόλιο με τους στίχους του Αεροπλάνα και Βαπόρια!
Ποτέ δεν είχα καταφέρει να ακούσω όλα όσα λέει ο Σαββόπουλος στη δεύτερη φωνή!
Και είναι τέλεια όσα λέει!
Σε ευχαριστώ!!!

Marie είπε...

Καταπληκτικο !!!! Εμαθα τοσα! Και βεβαια ηταν τοσο σημαντικο στην αρχαια Ελλαδα καθως το ψωμι ηταν το κυριως πιατο! Οι αρχαιοι ημων εδιναν αξια στη φυση και την σεβονταν!

mareld είπε...

Λία μου, γλυκό μου, κρητικάκι!

Σε περίμενα αλλά σήμερα ανάρτησα τα Χριστούγγενα να μας αλλάξει λίγο η διάθεση..
Γρήγορα να ρθεις κοντά μας!

Σε αγαπάμε και σε σκεφτόμαστε!
Φιλάκια!

mareld είπε...

Ηλιανθάκι μου!

Εσύ σκόρπιζες ηλιανθάκια κι εγώ ήμουν αλλού γι αλλού..δεν πήρα είδηση τίποτα..αλλά η ζωή ξέρω ότι είναι ένας ατέλειωτος αγώνας που οφείλουμε να τον κερδίσουμε..

Αρχίζω να ξαναονειρεύομαι και να διώχνω τους εφιάλτες..

Έφτιαξα νοστιμότατα ψωμάκια!

Σε ευχαριστώ για όλα!
Φιλάκια πολλά!

mareld είπε...

Τριανταφυλλάκι μου!

Χάρηκα που ήρθες, πήρες λίγα ψωμάκια..αλλά κυρίως γιατί βρήκες
τα λόγια του Αεροπλάνα και Βαπόρια μετά από τόσο καιρό..

Να μου είσαι καλά!

Φιλάκια!

mareld είπε...

Μαράκι!

Καλώς ήρθες ψυχή μου!

Εδώ στο γλυκοχαράζει,
συνήθως έχουμε γιορτή!

Φιλάκια!