Η φύση είναι μαγική

Φραγκοσυκιά

Η φραγκοσυκιά (Opuntia ficus-indica) είναι κακτοειδές φυτό, πολύκλαδο, το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι ύψος 3-5 μέτρων.
Το κύριο στέλεχος της φραγκοσυκιάς αποτελείται από σαρκώδεις, απλωτούς, ωοειδούς σχήματος βλαστούς, οι οποίοι ονομάζονται “κλαδώδια” και φύονται ο ένας πάνω στον άλλο. Στα κλαδώδια σχηματίζονται μικροί θύσανοι από αγκάθια, τα οποία αποτελούν τα μεταμορφωμένα φύλλα.

Κατάγεται από την Κεντρική και Νότια Αμερική και διαδόθηκε στις παραμεσόγειες χώρες, όπου συναντάται ως αυτοφυής (αναπαράγεται μόνο του), μετά την ανακάλυψη της Αμερικάνικης Ηπείρου. Ανήκει στην οικογένεια Κακτίδες (Cactaceae) και έχει το επιστημονικό όνομα “Opuntia Ficus Indica”. Στη διεθνή βιβλιογραφία συναντάται με τα κοινά ονόματα “Prickly pear” και “Indian fig”.

Η φραγκοσυκιά είναι υποτροπικό είδος και γι΄αυτό προτιμά πολύ θερμά κλίματα, καθώς και ηλιόλουστη έκθεση. Αναπτύσσεται σε όλους τους τύπους εδαφών (ακόμη και σε άγονα, πετρώδη εδάφη), ενώ αντέχει πολύ στην ξηρασία.
Χρησιμοποιείται επίσης ως φράχτης στα όρια χωραφιών ή ακόμη και για τη σταθεροποίηση διαβρωμένων θέσεων και για δημιουργία αντιπυρικών ζωνών.

Για τον πολλαπλασιασμό της φραγκοσυκιάς χρησιμοποιούνται τα κλαδώδια, τα οποία φυτρώνουν πολύ εύκολα και γι΄ αυτό φυτεύονται απευθείας στην οριστική τους θέση. Στην Αυστραλία δημιουργήθηκαν προβλήματα από τη ραγδαία επέκταση του φυτού. Για την αντιμετώπισή του εισήχθη έντομο από την Κεντρική Αμερική που περιόρισε την έκτασή του σημαντικά.
Η φραγκοσυκιά είναι είδος το οποίο δεν απαιτεί ιδιαίτερες καλλιεργητικές φροντίδες και θεωρείται ξηρική καλλιέργεια, ενώ, ούτε λιπαίνεται, ούτε γίνονται οποιεσδήποτε επεμβάσεις για καταπολέμηση εχθρών και ασθενειών.

Έρευνα Αμερικανών επιστημόνων έδειξε ότι αν κάποιος φάει φύλλα φραγκοσυκιάς, πριν αρχίσει να καταναλώνει αλκοόλ, μπορεί να αποφύγει κάποια από τα συμπτώματα της επόμενης μέρας, όπως τον πονοκέφαλο, την ξηρότητα του στόματος, τη ναυτία και την κακή διάθεση. Και αυτό, γιατί ένα ένζυμο που υπάρχει στα φύλλα παράγει μία πρωτεΐνη, η οποία είναι σε θέση να “επισκευάσει” τα κύτταρα που καταστρέφονται από την υπερβολική κατανάλωση αλκόολ. Ωστόσο, να σημειωθεί ότι οι επιστήμονες, δεν προχώρησαν στη συγκεκριμένη έρευνα για να προτείνουν μία θεραπεία για τα συμπτώματα από το μεθύσι. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Δρ Τζέφρι Γουίζ, η συγκεκριμένη μελέτη ανοίγει νέους δρόμους θεραπείας άλλων ασθενειών με παρεμφερή συμπτώματα , όπως για παράδειγμα τη ναυτία που προκαλεί σε κάποιους το ταξίδι με το πλοίο, αλλά και σε κάποιους ιούς. “Σε καμία περίπτωση δεν συνιστάται στον κόσμο να τρώει φύλλα φραγκοσυκιάς για να αποφύγει τις συνέπειες από το μεθύσι”, τονίζει χαρακτηριστικά.

Παρόλα αυτά, δεν είναι λίγοι αυτοί που επισημαίνουν ότι τα φύλλα της φραγκοσυκιάς δεν είναι καθόλου επιζήμια για τον άνθρωπο. Όπως ο Αμερικανός βιολόγος, Τζιμ Κόρνετ, ο οποίος αναφέρει ότι ο καρπός και τα φύλλα, είναι ένα ωραίο σνακ, το οποίο ταυτόχρονα προσφέρει πολλές ουσίες στον άνθρωπο.

Στο Μεξικό, τα φύλλα (nopal), είναι ένα αγαπημένο σνακ και τρώγονται ευχάριστα ως σαλάτα, με κομματάκια ντομάτας, ελαιόλαδο, μάραθο και λεμόνι. Πωλούνται μάλιστα σε όλα τα σούπερ μάρκετ, με το κιλό. Ο Αμερικανός βιολόγος ξεκαθαρίζει, ότι το συγκεκριμένο είδος κάκτου, δεν έχει καμία σχέση με τον κάκτο Agave, από τα φύλλα του οποίου παράγεται η γνωστή σε όλους τεκίλα.

Τα άνθη (χρώματος κίτρινου ή πορτοκαλί) σχηματίζονται επάνω στις στρογγυλεμένες παρυφές των βλαστών κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο.

Ο καρπός της φραγκοσυκιάς είναι το φραγκόσυκο, ο οποίος είναι ένα από κίτρινο (πριν ωριμάσει πλήρως) προς ροδοκόκκινο (όταν ωριμάσει) φρούτο με μικρά αγκαθάκια, σα χνούδι, στην επιφάνειά του.Η σάρκα του καρπού είναι γλυκιά, εύγευστη, πλούσια σε σάκχαρα και περικλείει πλήθος από μικρούς σπόρους και μπορεί να έχει χρώμα άσπρο, κίτρινο ή κόκκινο, ανάλογα με την ποικιλία. Τα φραγκόσυκα αναπτύσσονται περιμετρικά στην άκρη των επίπεδων τμημάτων της φραγκοσυκιάς και έχουν βάρος 150-400 γραμμάρια. Τα άνθη της είναι κίτρινα, χωρίς μίσχο.

Μπορεί το καρπούζι να αποτελεί το υπ’ αριθμό ένα φρούτο (στην ουσία λαχανικό) του καλοκαιριού, ωστόσο οι μερακλήδες διαφωνούν. Για αυτούς καλοκαίρι χωρίς φραγκόσυκο, γνωστό στην Κύπρο και ως παπουτσόσυκο, δεν γίνεται. Και όχι μόνο για την ιδιαίτερη γεύση του, αλλά και για την ιεροτελεστία στον τρόπο κοπής από τον κάκτο-θάμνο, αλλά και καθαρίσματός του. Ίσως πολλοί από εσάς θα έχετε δει το μακρύ, λεπτό ξύλο στην άκρη του οποίου τοποθετείται ένα ντενεκεδάκι, το οποίο “φοριέται” στο φρούτο της φραγκοσυκιάς και χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία καταλήγει στο ντενεκεδάκι.
Άλλοι πάλι χρησιμοποιούν χοντρό χαρτόνι ή ειδικά γάντια για να κόψουν το φρούτο, ή οποιοδήποτε άλλο αυτοσχέδιο μέσο που φέρει προστασία στα χέρια από τα αγκάθια τα οποία έχει στο εξωτερικό του περίβλημα.

Υπάρχουν φυσικά και ποικιλίες χωρίς αγκάθια, αλλά δεν έχουν τύχει μεγάλης διάδοσης.

Στη συνέχεια το φρούτο τοποθετείται σε κουβά, περιμένοντας και τα άλλα αδελφάκια του. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με μαχαίρι και πιρούνι. Το πιρούνι κρατάει σταθερό το ακανθώδες φρούτο και το μαχαίρι αφαιρεί τη φλούδα του. Έτσι, το φραγκόσυκο, αφού πρώτα τοποθετηθεί στο ψυγείο για λίγες ώρες και αποκτήσει την αναγκαία θερμοκρασία, είναι έτοιμο για βρώση.

Το φραγκόσυκο μπορεί να ενοχλήσει άτομα που πάσχουν από γαστρεντερολογικά προβλήματα, όπως είναι η σπαστική κολίτιδα, έτσι η βρώση πρέπει να γίνεται με μέτρο, γιατί η υπερκατανάλωση ενοχλεί.

Η θρεπτική αξία του φραγκόσυκου είναι μεγάλη, καθώς είναι πλούσιο σε μαγνήσιο και το αμινοξύ “ταυρίνη”, ουσίες οι οποίες είναι σημαντικές για την υγεία του εγκεφάλου και της καρδιάς. Είναι επίσης πλούσιο σε φλαβονοειδή, αντιξιδωτικές ουσίες που δρουν κατά του καρκίνου και των καρδιοπαθειών. Περιέχει επιπλέον βιταμίνη C, ασβέστιο και κάλιο, ενώ είναι πολύ χαμηλό σε θερμίδες.

ARANJUEZ MON AMOUR